2 zł, Zamki i Pałace w Polsce: Pałac w Wilanowie, 2000

Moneta obiegowa NG przedstawiająca Pałac w Wilanowie - ulubioną rezydencję Jana III Sobieskiego. Wzniesiona przez włoskiego architekta Augustyna Locciego, była dwukrotnie przebudowywana za życia króla, nabierając coraz większego rozmachu i elegancji. Nazwano ją Villa Nova, co wkrótce spolszczono na Wilanów.

Awers monety: Wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej, ujęty w kole z lilijkami. Po bokach orła oznaczenie roku emisji: 2000. W otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA ZŁ 2 ZŁ. Pod lewą łapą orła znak mennicy: MW.

Rewers monety: Wizerunek elewacji zachodniej pałacu w Wilanowie. Poniżej orzeł z herbem Jana III Sobieskiego na piersi. Z lewej strony fragment bramy pałacu z postacią Marsa Sarmackiego. U góry półkolem napis: PAŁAC W WILANOWIE.

Projektant awersu monety: Ewa Tyc-Karpińska
Projektant rewersu monety: Andrzej Nowakowski

Na boku napis: NARODOWY BANK POLSKI rozdzielony gwiazdką

Pałac w Wilanowie - pałac barokowy znajdujący się w warszawskim Wilanowie. Wzniesiony w latach 1677-1696 dla króla Jana III Sobieskiego według projektu Augustyna Locciego i rozbudowany (skrzydła boczne) przez kolejnych właścicieli Wilanowa.
Wystrój sztukatorski i malarski pałacu jest dziełem tej miary tworców co Józef Szymon Bellotti, Jerzy Siemiginowski-Eleuter, Michelangelo Palloni, Claude Callot, Jan Samuel Mock (obrazy Augusta II Mocnego w Gabinecie Holenderskim). Dekoracje w tarczach elewacji wykonał Francesco Fumo. Ornamentyka regencyjna (l. 20. - 30. XVIII) jest dziełem Pietro Innocente Comperetiego. Autorem rzeźby gabinetowej jest pochodzący z płd.-wsch. Polski (Puławy) z rodziny rzeźbiazy działających dla Lubomirskich - Eliasz Hofmann.
Początkowo była to typowa podmiejska rezydencja magnacka, w kształcie dworu polskiego z alkierzami. W kształcie z 1696 reprezentuje charakterystyczny typ barokowej rezydencji podmiejskiej entre cour et jardin (między dziedzińcem i ogrodem). W latach 1720-1728 dobudowano skrzydła boczne (autor projektu: Giovanni Spazzio - główny architekt Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej).
Na jego wyjątkową wartość składa się oryginalna architektura - efekt połączenia sztuki europejskiej ze staropolską tradycją budowlaną oraz zachowany wystrój malarsko-rzeźbiarski elewacji i wnętrz pałacowych, który w nawiązaniu do symboliki antycznej głosi apoteozę rodu Sobieskich i gloryfikację sukcesów militarnych króla.
Po śmierci Sobieskiego w 1696 roku pałac był własnością jego synów, a następnie - od 1720 - siedzibą znanych rodów magnackich: Sieniawskich, Czartoryskich, Lubomirskich, Potockich i Branickich. W latach 1730-1733 był rezydencją króla Augusta II Mocnego. Każda z rodzin dokonywała zmian we wnętrzach pałacu, w ogrodzie i najbliższym otoczeniu zgodnie z aktualną modą i potrzebami.
W 1805 z inicjatywy ówczesnego właściciela, Stanisława Kostki Potockiego, w części pałacu powstało jedno z pierwszych publicznych muzeów w Polsce. Obok prezentacji bogatych zbiorów sztuki europejskiej i dalekowschodniej, część centralną pałacu poświęcono pamięci Jana III i wspaniałej przeszłości narodowej. Przejęty po ostatniej wojnie na własność państwa, po gruntownych pracach konserwatorskich i rewaloryzacyjnych oraz rewindykacji znacznej części zbiorów wywiezionych przez Niemców, został udostępniony publiczności w 1962 roku.
Zespół pałacowo-parkowy w Wilanowie jest nie tylko bezcennym świadectwem dawnej świetności Rzeczypospolitej, ale również miejscem wydarzeń kulturalnych, koncertów i spotkań. Do najbardziej znanych imprez należą: Letnie Koncerty Królewskie w Ogrodzie Różanym oraz Międzynarodowa Letnia Akademia Muzyki Dawnej. Pod patronatem Burmistrza Gminy Warszawa-Wilanów spotykają się tu młodzi muzycy i ich mistrzowie z całego świata.
Wraz z otaczającym go parkiem i zabudowaniami, który przetrwał czasy zaborów, wojen i okupacji, zachowując swe autentyczne walory historyczne i artystyczne, należy do najcenniejszych zabytków polskiej kultury narodowej.
Od 1995 pałacem i zespołem pałacowo-parkowym zarządza Muzeum Pałac w Wilanowie.

źródło: NBP / Mennica Polska / Wikipedia / Polska Skarby Kultury - Wydawnictwo Podsiedlik-Raniowski i Spółka