I Zjazd Gnieźnieński, który odbył się w marcu 1000 roku, oznaczał przyjęcie Polski do grona państw europejskich. Nałożenie diademu na głowę 33-letniego Bolesława Chrobrego i wręczenie mu włóczni św. Maurycego przez 20-letniego cesarza Ottona III - interpretowane jest jako początek niepodległości i suwerenności państwa polskiego. Wydarzenie to miało zarazem charakter synodu kościelnego. Z cesarzem przybyli kardynałowie z papieskim wysłannikiem na czele. Ogłoszono powstanie pierwszej na ziemiach polskich metropolii ze stolicą w Gnieźnie oraz trzech podlegających jej biskupstw w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu. Zjazd ten oznaczał utworzenie samodzielnej, zależnej jedynie od Rzymu, administracji kościelnej na ziemiach polskich.

Zjazd gnieźnieński (7 marca a 15 marca 1000)
Pielgrzymka cesarza rzymskiego Ottona III do grobu św. Wojciecha, którego znał osobiście i spotkanie z księciem Bolesławem Chrobrym celem pozyskania relikwii świętego, by złożyć je w planowanej fundacji kościelnej pw. świętego Wojciecha w Akwizgranie miała miejsce w marcu 1000 roku. Otton III pragnął także pozyskać Bolesława dla realizacji swych planów uniwersalistycznego cesarstwa zachodniego, na które miały złożyć się prowincje Galia, Romania, Germania i Slawinia (artykuł Ludolfingowie wymienia Galię, Italię (Lombardia+Romania), Germanię i Słowiańszczyznę czyli Flawię, zobacz też Cesarstwo Ottonów). Podczas zjazdu Otton III nałożył na głowę Bolesława diadem cesarski (co zdaniem jednych historyków mogło być koronacją królewską, w opinii innych być może miało oznaczać ustanowienie go namiestnikiem prowincji Slawinia) oraz obdarował go kopią Włóczni św. Maurycego - jednym z symboli władzy Ottonów. Najdonioślejszym efektem zjazdu było utworzenie, być może planowanej już od 999 metropolii gnieźnieńskiej (I metropolii kościelnej w Polsce), na czele której postawiono brata św. Wojciecha Radzima-Gaudentego oraz powołanie podległych jej nowych biskupstw-sufraganii w Krakowie z biskupem Popponem, w Kołobrzegu z biskupem Reinbernem, Wrocławiu z biskupem Janem. Biskupstwo w Poznaniu, być może dopiero wówczas powołane do życia pozostało poza metropolią gnieźnieńską aż do śmierci biskupa Ungera. Zjazd z pewnością przyczynił się do umocnienia prestiżu Bolesława wobec sąsiadujących z Polską władców. Tradycję Zjazdu gnieźnieńskiego (jego wymiaru kościelnego i europejskiego) podtrzymuje abp Henryk Muszyński, metropolita gnieźnieński.

Tradycja organizowania zjazdów gnieźnieńskich - jako ważnych wydarzeń w dziedzinie duchowej i politycznej w skali europejskiej - jest nadal kontynuowana. Zjazdy gnieźnieńskie - zarówno pierwszy, jak i kolejne - przyczyniają się do umocnienia pozycji oraz zwiększenia prestiżu Polski w Europie, promując przy tym samo Gniezno.

II Zjazd gnieźnieński (3 czerwca 1997 r.) - w tysięczną rocznicę śmierci św. Wojciecha z udziałem papieża Jana Pawła II i prezydentów krajów Europy środ. i wschod. (Polski - Aleksandra Kwaśniewskiego, Niemiec - Romana Herzoga, Czech - Václava Havla, Słowacji - Michala Kovacza, Węgier - Arpada Göncza, Ukrainy - Leonida Kuczmy, Litwy - Algirdasa Brazauskasa), gdzie powiedział on: "Nie będzie jedności Europy, dopóki nie będzie ona wspólnotą ducha!".

III Zjazd gnieźnieński (12 marca 2000 r.) - w rocznicę Wielkiego Jubileuszu Chrześcijaństwa z udziałem prezydentów krajów Europy środ. i wschod. (Polski - Aleksandra Kwaśniewskiego, Niemiec - Johannesa Raua, Słowacji - Rudolfa Schustera, Węgier - Arpada Göncza, Litwy - Valdasa Adamkusa), połączony z nabożeństwem ekumenicznym i wzajemnym wyznaniem win trzech tradycji chrześcijańskich.

IV Zjazd gnieźnieński (15 marca-16 marca 2003 r.) - pod hasłem "Quo Vadis Europo?" organizowany z inicjatywy Forum Świętego Wojciecha z udziałem ponad 600 osób z ponad 200 miejscowości i 80 ruchów katolickich, pierwsza masowa refleksja nad Europą w polskim Kościele.

V Zjazd gnieźnieński (12 marca-14 marca 2004 r.) - w przededniu akcesji 10 nowych krajów do UE organizowany z inicjatywy Forum Świętego Wojciecha z udziałem 700 reprezentantów wielu ruchów i stowarzyszeń chrześcijańskich z Zachodu i Wschodu o charakterze międzynarodowym, wielokulturowym i ekumenicznym oraz towarzyszącą mu pierwszą dotychczas Ekumeniczną Drogą Krzyżową z przedstawicielami 8 Kościołów chrześcijańskich niosących kolejno krzyż i modlących się przy 8 spośród 9 specjalnie wybranych stacji. Ostatnią - Zmartwychwstanie - odmówili razem.

VI Zjazd gnieźnieński (16 września-18 września 2005 r.) - pod hasłem "Europa dialogu" organizowany z inicjatywy Forum Świętego Wojciecha, Polskiej Rady Ekumenicznej i dzięki pomocy Komisji Europejskiej (organizatorom przyznano 50 tys. euro) z udziałem 800 zaproszonych osobistości życia politycznego, religijnego i społecznego 15 krajów Europy (m. in. Tadeusza Mazowieckiego, Jerzego Buzka - byłych premierów Polski, Jarosława Pietrasa - ministra ds. europejskich Polski, Danuty Hübner - komisarza europejskiego ds. polityki regionalnej, Helmuta Kohla - byłego kanclerza Niemiec, Jana Czarnogórsky'ego - byłego premiera Słowacji, Rocco Buttiglionego - ministra kultury Włoch, Hansa-Gerta Pötteringa - przewodniczącego grupy deputowanych EPL-ED w Parlamencie Europejskim, Józefa kardynała Glempa - prymasa Polski, Waltera kardynała Kaspera - przewodniczącego Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan, abpa Michaela Fitzgeralda - przewodniczącego Papieskiej Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego, abpa Jeremiasza - przewodniczącego Polskiej Rady Ekumenicznej, abpa Hilariona - reprezentanta patriarchy Moskwy i Wszechrusi. Zaproszony Joseph kardynał Ratzinger, późniejszy papież Benedykt XVI mający rozpocząć spotkanie ekumeniczne wszystkich chrześcijan, wystosował tylko specjalny list do uczestników zgromadzenia), połączony z nabożeństwami ekumenicznymi w kościołach Gniezna oraz wzajemnymi modlitwami z przedstawicielami judaizmu i islamu. Temat rozmów zaproszonych gości to przede wszystkim dialog poświęcony ekumenii, przyszłości Europy, otwarciu na inne religie (judaizm, islam) oraz dialog Kościołów z instytucjami i organizacjami UE, co gwarantuje Konstytucja Europejska.
źródło: NBP / Mennica Polska / Wikipedia