Zamek w Lidzbarku należy do najcenniejszych zabytków architektury gotyckiej nie tylko w Polsce. Rozpoczęta w połowie XIV w. budowa zamku w jego pierwotnym kształcie realizowana była przez biskupów od Hermana z Pragi do Henryka Sorboma. W czasie kadencji biskupa Sorboma dziedziniec zamku otoczony został dwukondygnacyjnymi krużgankami. Budynek zamku wzniesiony został na planie czworoboku o wymiarach 48,5x48,5 m. Wybudowany w widłach rzek Łyny i Smysarny zamek chroniony był dodatkowo murami obwodowymi i fosami od południa i wschodu (wschodnia fosa równoległa do rzeki Smysarny). W części południowej zamku zlokalizowano przedzamcze. Dojazd do zamku z miasta odbywał się przez Bramę Młyńską po moście przez Łynę do jakby północnego przedzamcza, gdzie zlokalizowany był młyn wodny. Dalej przejechać trzeba było wzdłuż zachodniej strony zamku przez kilka bram do przedzamcza od strony południowej. Przedzamcze to od zamku właściwego oddzielone jest suchą fosą. Po przejechaniu mostu na wymienionej fosie można było się dostać na dziedziniec zamkowy przez bramę usytuowaną w centralnej części skrzydła południowego. Bryłę zamku w narożu północno-wschodnim zdobi wieża wysoka, a w pozostałych narożach wieżyczki na konsolach. Wieżyczki te dobudowano po pożarze zamku w 1442r. Ostateczny kształt te wieżyczki uzuskały w czasie rządów biskupa Watzenrode.

Zamek posiada piwnice, które służyły jako magazyny żywności, więzienie oraz w ich w części znajdowały się piece do ogrzewania zamku ciepłym powietrzem. Obecnie część piwnic pod skrzydłem wschodnim zamku przeznaczona jest na sale ekspozycyjne (elementy architektury ogrodowej i armaty z herbami biskupów).

W pomieszczeniach parteru głównej bryły zamku znajdowały się: w skrzydle zachodnim kuchnia, północnym browar i piekarnia, wschodnim magazyny żywnościowe, południowym zbrojownia i szkoła dla chłopców pruskich.

Dziedziniec lidzbarskiego zamku ze względu na krużganki przypomina dziedziniec Królewskiego Zamku na Wawelu. Z dziedzińca lidzbarskiego zamku przechodzi się po kamiennych schodach (z początków XVII w.) na główną kondygnację, gdzie znajdują się pomieszczenia reprezentacyjne lidzbarskiego zamku.

Architektura zamku uzupełniona była przez dobudowany w 1673r. przy skrzydle południowym pałac (zamek średni) przez biskupa warmińskiego Wydżgę. Z pałacu tego korzystało 8 biskupów. Pałac został rozebrany w latach 1839-1840. Pozostał po nim zarys fundamentów - między południowym skrzydłem zamku, a suchą fosą znajdującą się między zamkiem , a południowym przedzamczem. Na dziedzińcu przedzamcza w centralnym miejscu znajduje się barokowy pomnik św. Katarzyny z 1756r., ufundowany przez biskupa Grabowskiego. W II poł. XIX w. restaurację zamku prowadził konserwator królewski Ferdinand von Quast.

Przedzamcze

Przedzamcze otoczone jest trzema skrzydłami budowli, które na przestrzeni wieków zmieniały kształt i charakter. Skrzydło wschodnie w obecnej postaci - pałac ufundowany przez biskupa Grabowskiego , użytkowany był przez wójta krajowego i pełnił funkcję sądu. Skrzydło południowe dobudowane pod koniec XVIII w. przy murze łączącym skrzydło wschodnie z ze skrzydłem zachodnim przedzamcza. W narożu południowo-wschodnim przedzamcza zachowała się baszta cylindryczna (stan z XVI w.) oraz w części centralnej skrzydła południowego wieża bramna z XIVw. Najwcześniej w XIV w. powstało skrzydło zachodnie przedzamcza, które obecny kształt ma z połowy XVIII w.