20 zł, 350-lecie obrony Jasnej Góry, 2005

Stan zachowania monety: I (menniczy)
Nominał: 20 zł
Srebro: Ag 925
Stempel: lustrzany
Średnica: 38,61 mm
Waga: 28,28 g
Wielkość emisji: 69.000 szt.
Data emisji monet: 24.08.2005 r.

"Tutaj zawsze byliśmy wolni."
Papież Jan Paweł II

Bohaterska obrona Jasnej Góry przez zakonników w 1655 roku - chlubna historia Polski utrwalona na srebrnej monecie kolekcjonerskiej.

Jasna Góra (łac. Clarus Mons) - zespół klasztorny zakonu paulinów w Częstochowie, jedno z najważniejszych miejsc kultu maryjnego i centrum pielgrzymkowym.

Oblężenie Jasnej Góry podczas Potopu w roku 1655
W czasie Potopu szwedzkiego miało miejsce oblężenie Jasnej Góry. Wojska szwedzkie podjęły próbę opanowania klasztoru i sanktuarium już 8 listopada 1655 r., lecz po odmowie zakonników odeszły następnego dnia do Wielunia. Ponowne niewpuszczenie do klasztoru Szwedów skłoniło ich do rozpoczęcia oblężenia, trwającego od 18 listopada 1655 r. do nocy z 26 na 27 grudnia.

W końcu listopada Szwedzi otrzymali posiłki w postaci 600 ludzi i 3 armat. Jednak przeor Kordecki odrzucił ponowne żądanie kapitulacji po informacjach, o niezadowoleniu wojsk polskich w służbie szwedzkiej. Twierdza znajdowała się pod ostrzałem, lecz szwedzkie wojska dopiero 10 grudnia sprowadziły artylerię oblężniczą, która mogłaby pomóc zdobyć klasztor.

W dniu 24 grudnia Kordecki odrzucił kolejne żądanie poddania twierdzy. W dniu 27 grudnia Szwedzi zwinęli oblężenie. Jednakże próbowali jeszcze czterokrotnie zdobyć klasztor w późniejszym okresie. Podczas oblężenia obraz nie znajdował się w klasztorze, gdyż uprzednio wywieziono go, aby nie wpadł w ręce Szwedów.

Obrona Jasnej Góry była przede wszystkim triumfem w wymiarze religijno-symbolicznym. Zdaniem niektórych, oblężenie to nie było punktem zwrotnym w przebiegu potopu szwedzkiego i nie było początkowo szeroko znanym faktem.

Przeczy temu jednak fakt, że z Wielkopolski szła wyprawa na pomoc Częstochowie pod wodzą starosty babimojskiego Krzysztofa Żegockiego, która jednak dotarła na miejsce już po odejściu Szwedów.

Obraz oblężenia przypomniał i utrwalił Henryk Sienkiewicz w "Potopie". Wprowadził jednak zmiany do powieści poprzez odmłodzenie Piotra Czarnieckiego, zwiększenia przewagi szwedzkiej, wprowadzenie postaci Kmicica, którego pierwowzór w rzeczywistości znajdował się ówcześnie na Podlasiu, wprowadzenie do powieści kolubryny i sposobu jej zniszczenia.
źródło: NBP / Mennica Polska / Wikipedia