200 zł, 150. rocznica urodzin Konrada Korzeniowskiego / Josepha Conrada (1857-1924), 2007

Stan zachowania monety: I (menniczy)

Złota moneta kolekcjonerska z duszą... Na rewersie monety został uwieczniony wizerunek wybitnego pisarza polskiego pochodzenia - Josepha Conrada.

Kolekcja: Złote monety o tematyce artystycznej

Złota moneta kolekcjonerska z duszą ...

Moneta projektu Roberta Kotowicza, wykonana stemplem lustrzanym w złocie, o nominale 200 zł, upamiętnia wybitnego pisarza polskiego pochodzenia - Konrada Korzeniowskiego (Josepha Conrada).

Awers monety przedstawia wizerunek statku "Otago", którym dowodził młody Konrad Korzeniowski. Statek unosi się na stylizowanych falach, które tworzą kartki otwartej książki. Na rewersie widoczny jest wizerunek Josepha Conrada na tle faksymile fragmentu jego podpisu.

Rocznica urodzin "polskiego szlachcica - brytyjskiego pisarza i żeglarza" to dla każdego Polaka ważne wydarzenie. Joseph Conrad Korzeniowski jest bowiem - obok Fryderyka Chopina - najbardziej na świecie znanym twórcą, związanym z kulturą polską.

"Joseph Conrad-Korzeniowski: syn polskich patriotów, człowiek trzech kultur, wielki pisarz angielski i Europejczyk."
prof. dr hab. Zdzisław Najder, Prezes Polskiego Towarzystwa Conradowskiego, komisarz obchodów "Roku Josepha Conrada-Korzeniowskiego"

Józef Teodor Konrad Korzeniowski herbu Nałęcz urodził się w dniu 3 grudnia 1857 r. w Berdyczowie (obecnie Ukraina), zmarł 3 sierpnia 1924 r. w w Oswalds, pod Canterbury, w południowo-wschodniej Anglii. Zajmuje on niekwestionowaną pozycję klasyka literatury nowoczesnej. "Jądro ciemności", "Lord Jim", "Nostromo" i "Tajny agent" - to uznane arcydzieła Josepha Conrada znane nie tylko w Polsce, ale także na świecie. Joseph Conrad to pseudonim brytyjskiego pisarza polskiego pochodzenia, tworzącego w języku angielskim.

Jesienią 1861 roku ojciec Conrada został aresztowany przez władze rosyjskie. Następnie jego rodzice zostali zesłani za działalność przeciwko caratowi w głąb Rosji, do Wołogdy. Conrad wspominał po wielu latach, że jego "świadome życie" zaczęło się właśnie na dziedzińcu warszawskiej cytadeli, dokąd czteroletni chłopiec, razem z babką, przynosił paczki z żywnością dla ojca. Ojciec został zwolniony z zesłania, kiedy już był śmiertelnie chory.

Kiedy chłopiec miał osiem lat, w dniu 11 kwietnia 1865 roku zmarła jego matka - Ewelina z Bobrowskich. Po śmierci matki pisarza zaopiekował się nim jej brat - Tadeusz Bobrowski - znany jako pierwszy Naczelnik Wojenny Warszawy podczas Powstania Styczniowego. Po powrocie ojca Apolla Korzeniowskiego z wygnania w 1867 r. zamieszkali w Krakowie, gdzie pisarz uczył się w Gimnazjum św. Anny. W dniu 23 maja 1869 r. pisarzowi zmarł ojciec Apollon Korzeniowski - poeta, tłumacz i wybitny działacz niepodległościowy. To właśnie ojciec Conrada założył w Warszawie podziemny Komitet Ruchu, który stał się zalążkiem Rządu Narodowego, kierującego później Powstaniem Styczniowym w 1863 roku.

Jako siedemnastolatek - w 1874 r. - chorowity Korzeniowski wyjechał do Marsylii, gdzie pracował jako marynarz. Stąd wyruszył w swoją pierwszą w życiu podróż morską. Wróciwszy, usiłował popełnić samobójstwo z powodu długów, w które popadł. Był on także zamieszany w przemyt broni dla zwolenników Carlosa, pretendenta do tronu Hiszpanii. W lipcu 1878 r. wyjechał do Anglii i rozpoczął tam służbę w brytyjskiej marynarce handlowej. W roku 1886 uzyskał stopień kapitana i otrzymał obywatelstwo brytyjskie. Pływając jako marynarz na wielu statkach, zwiedził porty na Dalekim Wschodzie, w Australii i Oceanii oraz Ameryce Środkowej. W czasie podróży w 1890 roku był kapitanem statku parowego kursującego po Kongo. W 1894 roku zrezygnował ze służby w marynarce i osiadł on na stałe na wsi niedaleko Londynu. W dniu 24 marca 1896 r. odbył się ślub pisarza z z Angielką Jassie George, w 1898 r. urodził się syn - Borys, zaś w 1906 r. urodził się drugi syn pisarza - John.

Swoją pierwszą powieść "Szaleństwo Almayera" Korzeniowski zaczął pisać w roku 1889. Powieść ta ukazała się drukiem sześć lat później - w dniu 29 kwietnia 1895 r. Jednak mimo uznania krytyki, nie był on pisarzem znanym. Dopiero w roku 1916 wraz z ukazaniem się "Gry losu" zdobył on popularność i wydobył się z nękających go problemów finansowych.

Wszystkie książki pisarza oparte są na wątkach autobiograficznych, na tym, co Conrad przeżył, usłyszał lub zobaczył podczas swych podróży. Tłem jego utworów są kraje Dalekiego Wschodu, także Afryka i Ameryka Łacińska, najczęściej jednak Francja, Anglia i różne kraje Europy. Bohaterami książek są Anglicy, Francuzi, Włosi, Niemcy, Polacy, Norwegowie, Hiszpanie, Holendrzy. Właśnie z tego względu można Conrada nazwać pisarzem prawdziwie europejskim, bo podjął on w swoich książkach tematy ważne i typowe dla naszego kontynentu.

Ciekawostką jest fakt, iż w roku 1905 w szkicu "Autokracja i wojna", w którym pisarz przepowiedział rychły wybuch I wojny światowej, nakreślił on także wizję "Europy bez granic", Europy opartej na wspólnych instytucjach. Tylko taka Europa mogła, zdaniem pisarza, zmniejszyć niebezpieczeństwo imperialnych agresji ze strony tak silnych państw, jak Niemcy. I tylko taka Europa, "zbudowana na fundamentach mniej kruchych, niż interesy materialne" mogła zapewnić trwały pokój między narodami naszego kontynentu. Można zatem śmiało stwierdzić, że ze wszystkich polskich pisarzy Joseph Conrad-Korzeniowski był pisarzem najbardziej europejskim.

Najbardziej znaną, zwłaszcza w Polsce, powieścią pisarza jest utwór "Lord Jim", opowiadający o losie oficera marynarki, który opuścił powierzony sobie statek. Książka ukazała się w roku 1900 i jest jednym z kluczowych dzieł światowej prozy XX wieku: kunsztownym w budowie, fascynującym przez postać głównego bohatera, który wyrasta do rozmiarów mitycznych. "Lord Jim" to uniwersalna opowieść o elementarnych wartościach: o utraconym i odzyskanym honorze, odpowiedzialności, wierności samemu sobie. Przyświecają one życiu głównego bohatera. W niezrozumiałym odruchu opuszcza on tonący statek pełen ludzi, nie wywiązując się ze swoich podstawowych obowiązków marynarskich. Uczynek ten wpływa decydująco na całe jego życie, wypełnione od tego momentu dramatyczną walką o zmycie ciążącej na nim hańby i odzyskanie utraconego honoru. Ponadczasowa wymowa utworu "Lord Jim" i jego nowatorska forma składają się na niesłabnącą popularność powieści Conrada.

"Iść za marzeniem i znowu iść za marzeniem
- i tak zawsze - usque ad finem..." ("Lord Jim")

Choć pisarz jest uznawany za jednego z największych stylistów w całej angielskiej literaturze, to do końca życia mówił po angielsku z silnym obcym akcentem, mimo że jego francuski był nienaganny. Pod koniec życia nosił się z zamiarem powrotu do Polski, ale zbyt wiele spraw trzymało go w Anglii. Wypowiadał się zatem o sprawach polskich w publicystyce.

Z okazji 150. rocznicy urodzin pisarza - rok 2007 został ogłoszony rokiem Josepha Conrada Korzeniowskiego. Na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego zgłoszony przez Polski Komitet do spraw UNESCO i poparty przez Komitet do spraw UNESCO Wielkiej Brytanii - 150. rocznica urodzin pisarza została wpisana do kalendarza rocznic UNESCO na rok 2007. Godnym podkreślenia jest także fakt, iż w 2007 roku z okazji 150. rocznicy urodzin pisarza Narodowy Bank Polski wyemituje komplet monet: kolekcjonerskie - złotą o nominale 200 zł i srebrną o nominale 10 zł oraz obiegową ze stopu Nordic Gold o nominale 2 zł.

Twórczość Konrada Korzeniowskiego:

„Być kobietą to strasznie trudne zajęcie, bo polega głównie na zadawaniu się z mężczyznami.”
„Burza zna więcej nikczemnych podstępów niż włoscy książęta w siedemnastym wieku.”
„Brak odwagi, to ostatnia rzecz, jaką kobieta zgodzi się dostrzec w mężczyźnie, którego kocha, albo od którego po prostu zależy.”
„Chyba to prawda, że niepodobna pokonać ducha faktu. Można tylko stawić mu czoła lub go unikać, a spotkałem nawet paru ludzi, którzy z prześladującymi ich widmami żyli w dobrej komitywie.”
„Cierpienie daje prędką dojrzałość.”
„Co najwyżej można się spodziewać od życia odrobiny wiedzy o sobie samym, która przychodzi za późno i jest źródłem niewyczerpanych żalów.”
„Często najzręczniejszą chytrością jest szczerość.”
„Człowiek chce być świętym i chce być diabłem, a za każdym razem, gdy zamknie oczy, widzi siebie w bardzo udanej postaci, widzi siebie, jakim nigdy być nie może... Ponieważ nie zawsze można zamknąć oczy, rodzi się najprawdziwsza troska, ból serca, ból świata.”
„Człowiek jest zdumiewający, ale arcydziełem nie jest.”
„Człowiek musi wierzyć w parę prostych pojęć, jeśli chce żyć przyzwoicie.”
„Daj mi właściwe słowo i odpowiedni akcent, a poruszę świat.”
„Iść za marzeniem i znowu iść za marzeniem, i tak zawsze aż do końca.”
„Jak głód najlepiej jeść gotuje, tak fatyga najlepiej ściele.”
„Kobiety nie są w ogóle skłonne do zastanawiania się nad swymi postępkami, a jeszcze mniej do ich potępiania.”
„Majątku nie można zdobyć bez pewnej gruboskórności. Jest to kwestia temperamentu.”
„Miłość jest to barwa na aksamitnym kwiecie. Patrz i używaj z daleka. Gdy go ściśniesz w palcach, zostanie plama i cały wdzięk przepadnie.”
„Morze, zapewne wskutek zawartej w nim soli, nadaje szorstkość zewnętrznej powłoce swych sług, lecz zachowuje słodycz ich ducha.”
„Najbardziej egzotyczną dżunglą na świecie jest psychika ludzka.”
„Nie ma dwóch mężczyzn, którzy byliby tępi w jeden i ten sam sposób.”
„Nie szafuję lekkomyślnie słowem miłość, są jednak ludzie, którzy są w stanie powiedzieć, że kochają kiełbasę.”
„Opanowanie jest bardziej potrzebne dla naszej duchowej przyzwoitości. niźli odzienie dla okrycia ciała.”
„Pocałunki są tym, co pozostało z języka raju.”
„Poczucie bezpieczeństwa, nawet najbardziej usprawiedliwione, jest złym doradcą.”
„Różni ludzie, różna mądrość.”
„Samotność jest ciężkim i nieodzownym warunkiem istnienia.”
„Sztuka to wielkie ucho i wielkie oko świata: słyszy i widzi - i ma zawstydzić, drażnić, budzić sumienie.”
„Tylko praca daje okazję odkryć nam nas samych, pokazać to, czym naprawdę jesteśmy, a nie tylko to, na co wyglądamy.” „Wiara w nadnaturalne pochodzenie zła jest zbyteczna. Ludzie sami umieją się zdobyć na każdą niegodziwość.”
„W sądach, jakie wydajemy o ludziach, trzeba zawsze pozostawić pewien margines na to, co niewytłumaczalne w tym świecie, gdzie żadne wytłumaczenie nie jest ostateczne. Nie powinno się nigdy nikogo lekkomyślnie potępiać za to, że zdradził swoją wiarę... Pozory mylą.”
„Wszelkie nasze złudzenia są tylko wizjami odległej, niedosiężnej prawdy niejasno dostrzeganej.”
„Wszystko polega na tym, żeby człowiek był w pogotowiu.”
„Wyrozumiałość jest najinteligentniejszą z cnót. Pozwalam sobie uważać tę cnotę za jedną z najrzadziej spotykanych, jeśli nie najrzadszą ze wszystkich.”
„Zawsze zdarza się to, czego człowiek nie oczekuje.”
„Z naprawdę wielkich, posiadamy tylko jednego wroga - czas.”
„Życie jest ciągle walką, a pokój jest tylko owocem zwycięstwa.”
„Żyjemy tak jak śnimy - samotnie.”
źródło: wikipedia - wolna encyklopedia