Kolekcja: Sławni Polacy

Pierwszy polski banknot kolekcjonerski:

50 zł, Banknot kolekcjonerski z wizerunkiem
Jana Pawła II, 2006

W zestawie: banknot kolekcjonerski umieszczony w oryginalnym etui NBP z opisem banknotu, oddzielony przezroczystą, zabezpieczającą folią

Niezwykły człowiek Papież Jan Paweł II uwieczniony na pierwszym banknocie kolekcjonerskim w Polsce - duma Polaka, duma kolekcjonera.

Piękny prezent dla każdego chrześcijanina, jak też dla kolekcjonera polskich lub zagranicznych banknotów.

• 50 zł, Banknot kolekcjonerski - Papież Jan Paweł II (1920-2005), 2006

 
Banknot o nominale 50 zł uwiecznia wizerunek Papieża Jana Pawła II (1920-2005) - człowieka, który zmienił świat i ludzkie serca. Emisja banknotu odbyła się w dniu 16 października 2006 roku, w rocznicę wyboru Karola Wojtyły na Papieża.

Strona przednia banknotu w symboliczny sposób ukazuje rolę Stolicy Apostolskiej i posłannictwo papieża. Uwieczniono na niej wizerunek Papieża Jana Pawła II w geście pozdrowienia, na tle stylizowanego globu ziemskiego, co symbolizuje uniwersalność jego pontyfikatu.

Natomiast strona odwrotna przedstawia aspekt polski pontyfikatu Jana Pawła II, nawiązujący do najnowszych dziejów naszego kraju. Przedstawia bowiem scenę składania hołdu Papieżowi przez Prymasa Polski Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Projekt graficzny banknotu o nominale 50 zł opracował Andrzej Heidrich.   
Banknot umieszczony jest w oryginalnym, papierowym etui, na którym umieszczony jest krótki opis w dwóch językach: polskim i angielskim. Każdy z banknotów posiada swój indywidualny numer, składający się z liter "JP" oraz siedmiu cyfr.


Zabezpieczenia banknotu:

• Znak wodny - wizerunek herby papieża Jana Pawła II
• Nitka zabezpieczająca z powtarzającym się napisem „50 ZŁ”
• Mikrodruki - napisy „RZECZPOSPOLITA POLSKA”, „RP”, „50 ZŁ”, nazwy państw, które odwiedził Jan Paweł II
• Recto-verso - uzupełniający się z obu stron motyw Kluczy Piotrowych
• Efekt kątowy - napis „JP II” widoczny w zależności od kąta patrzenia
• Farba zmienna optycznie - liczba „50” zmieniająca barwę w zależności od kąta patrzenia
• Zabezpieczenie widoczne w świetle ultrafioletowym - numeracje oraz niektóre elementy graficzne
• Oznaczenie dla niewidomych - siedem wypukłych, równoległych pionowych linii.
  

Prace nad przygotowaniem emisji banknotu kolekcjonerskiego z wizerunkiem Jana Pawła II rozpoczęły się już w 2005 roku. Z jego projektem zapoznali się Arcybiskup Józef Kowalczyk Nuncjusz Apostolski, Kardynał Józef Glemp Prymas Polski, Arcybiskup Józef Michalik Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski oraz Kardynał Stanisław Dziwisz Metropolita krakowski. Projekt uzyskał ich aprobatę i 19 kwietnia 2006 roku został zaprezentowany publicznie.

• Awers: na stronie przedniej banknotu został umieszczony portret Jana Pawła II z krzyżem pasterskim na tle stylizowanego globu ziemskiego, co symbolizuje uniwersalność pontyfikatu. Papież, ubrany w szaty pontyfikalne, wykonuje gest pozdrowienia. W ręku trzyma pastorał, jako symbol władzy papieskiej. W prawym dolnym rogu banknotu umieszczono napisy: "Jan Paweł II" oraz daty pontyfikatu "16 X 1978 - 2 IV 2005".

• Rewers: strona ta przedstawia epizod, który miał miejsce w trakcie Mszy św. inaugurującej pontyfikat Jana Pawła II i obrazuje szczególny związek papieża ze Stefanem Wyszyńskim. Podczas składania tzw. homagium przez kardynała, Jan Paweł II podniósł się i w pamiętnym geście wyraził swój szacunek dla Prymasa Polski.

Po prawej stronie tej sceny został umieszczony cytat z Listu do Polaków, który nazajutrz po tym wydarzeniu Jan Paweł II odczytał podczas spotkania z rodakami w watykańskiej Auli Pawła VI: "Nie byłoby na Stolicy Piotrowej tego papieża Polaka [...], gdyby nie było Twojej wiary, nie cofającej się przed więzieniem i cierpieniem, Twojej heroicznej nadziei [...]". Pod cytatem widnieje faksymile podpisu papieża oraz data wypowiedzenia tych słów - 23.10.1978.

Warto zauważyć, że w tym roku przypada 25. rocznica śmierci kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz 50. rocznica uwolnienia go z więzienia. Widoczny pod tekstem kontur klasztoru na Jasnej Górze, ma podkreślać rolę sanktuarium jasnogórskiego w dziejach Polski i historii życia Ojca świętego i Prymasa Tysiąclecia.

Pod sylwetkami obydwu postaci umieszczono na wstęgach dewizę biskupią każdego z nich "Totus Tuus" - dewiza Jana Pawła II oraz "Soli Deo" - dewiza kardynała Stefana Wyszyńskiego. Na znaku wodnym został zastosowany herb papieski jako jeden z najbardziej znanych emblematów związanych z Janem Pawłem II. Na obydwu stronach banknotu wprowadzono też motyw kluczy Piotrowych spiętych sznurem.


 
Czy wiesz, że przed pontyfikatem Jana Pawła II nigdy żaden papież:

1) nie był Słowianinem,
2) nie przyjechał do Polski,
3) nie podróżował tyle po świecie,
4) nie władał tyloma językami,
5) nie był celem zamachu,
6) nie odwiedził Ziemi Świętej i Jerozolimy,
7) nie przekroczył progu meczetu,
8) nie gościł rabinów w Watykanie,
9) nie przykładał takiej wagi do kontaktów z młodzieżą.


Papież Jan Paweł II
Papież napisał 14 encyklik, 14 adhortacji, 11 konstytucji oraz 43 listy apostolskie.

Pontyfikat Jana Pawła II obfituje w wiele uroczystości, podczas których papież beatyfikował lub kanonizował córki i synów wielu narodów katolickich. Papież Jan Paweł II mianował 232 kardynałów (w tym 9 Polaków), beatyfikował 1318 błogosławionych (w tym 154 Polaków), kanonizował 478 świętych.

Niestrudzony Pielgrzym, docierający w najodleglejsze dla Stolicy Apostolskiej rejony świata Jan Paweł II odbył 104 pielgrzymki zagraniczne, podczas których odwiedził 135 krajów oraz około 900 miejscowości (niektóre wielokrotnie).

Najdłuższa pielgrzymka to Daleki Wschód (Bangladesz, Singapur) Fidżi, Nowa Zelandia, Australia i Seszele - 48 974 km, zaś najkrótsza pielgrzymka to San Marino - 470 km. Papież Jan Paweł II odbył 142 podróże na terenie Włoch, podczas których wygłosił 898 przemówień. Odwiedził 301 rzymskich parafii na 334 istniejące. Jego celem było dotarcie do wszystkich parafii. Zabrakło niewiele...

Papież Jan Paweł II to największy podróżnik wśród papieży. Podczas wszystkich pielgrzymek przebył ponad 1,6 miliona kilometrów, co odpowiada 40-krotnemu okrążeniu Ziemi wokół równika i czterokrotnej odległości między Ziemią, a Księżycem.

Pontyfikat Jana Pawła II jest trzecim co do długości w dziejach Kościoła. Dłużej panowali tylko święty Piotr - pierwszy następca Jezusa (34 lata) i Pius IX, który został wybrany papieżem w 1846 roku w wieku 54 lat (32 lata).


Emisja pierwszego w historii Polski banknotu kolekcjonerskiego "Jan Paweł II" o nominale 50 zł wzbudza bardzo duże zainteresowanie. Internauci, subskrybenci, kolekcjonerzy pytają o wiele różnych spraw związanych z banknotem, jego zabezpieczeniami i szatą graficzną, sprzedażą banknotu, a także innych spraw związanych z obiegiem pieniądza papierowego. Jednym z częściej pojawiających się pytań jest to, czy banknotem "Jan Paweł II" można posługiwać się, tak, jak "zwykłym" banknotem - banknotem obiegowym.

Czy banknotem kolekcjonerskim "Jan Paweł II" można posługiwać się w zwykłym obrocie handlowym, np. płacić nim w sklepie, rachunki? Czy można traktować go jako "zwykły" banknot?
Tak. Na stronie odwrotnej banknotu kolekcjonerskiego "JPII" o nominale 50 zł została umieszczona formuła: "Banknoty emitowane przez Narodowy Bank Polski są prawnym środkiem płatniczym w Polsce". Formuła ta oznacza, że banknotem można posługiwać się na takich samych zasadach, jak banknotami obiegowymi. Warto jednak pamiętać, że numizmaty (monety, banknoty kolekcjonerskie) na rynku kolekcjonerskim osiągają wartość wyższą zarówno od nominału, jak i ceny monety kolekcjonerskiej lub banknotu kolekcjonerskiego w momencie zakupu. Podejmując ewentualną próbę uregulowania nim jakiś należności, rachunków i innych zobowiązań finansowych, posiadacz banknotu powinien mieć na względzie fakt, że będzie to oznaczać pewną finansową stratę.

Na banknocie kolekcjonerskim "Jan Paweł II" widnieje nominał 50 zł, a jego cena jest wyższa, niż nominał, skąd ta różnica?
Na tę różnicę składają się m.in. koszty projektowania i produkcji, specjalnego opakowania (etui), w jakim banknot będzie dystrybuowany oraz podatek VAT.

Na czym polega różnica w określeniach używanych przy banknotach "strona przednia" i "strona odwrotna" a określeniami używanymi przy monetach awers i rewers? Czy używanie tych drugich - w stosunku do banknotów - jest błędem?
Nie jest błędem. W Narodowym Banku Polskim przyjęto stosowanie terminów „strona przednia” i „strona odwrotna” w odniesieniu do opisu banknotów, a terminów „awers” i „rewers” - w odniesieniu do monet. Również w praktyce światowej taki podział zdecydowanie przeważa („front side” i „back side”). Jednak używanie określeń „awers” i „rewers” w odniesieniu do banknotów również się spotyka zarówno w Polsce, jak i na świecie.

Czy i jakie zabezpieczenia posiada banknot papieski, które umożliwiają jego identyfikację osobom niedowidzącym?
Tak. Banknot papieski posiada zabezpieczenie, które umożliwia rozpoznanie osobom niedowidzącym lub niewidomym. Jest to siedem wypukłych, pionowo równoległych linii, bardzo dobrze wyczuwalnych podczas przesuwania po nich palcami. Zabezpieczenie jest umieszczone na stronie przedniej banknotu, w lewym dolnym rogu banknotu. Znaki dla osób niedowidzących wykonywane są techniką stalorytniczą.

Co to są tzw. gilosze i w którym dokładnie miejscu one występują na banknocie "Jan Paweł II"?
Gilosze, a precyzyjniej linie lub tło giloszowe to jedno- lub wielobarwne rysunki, złożone z cienkich, przecinających się linii. Obraz, jaki powstaje z przecinających się linii jest widoczny, kiedy ogląda się z pewnej odległości. Osoby, które projektują ten element szaty graficznej nazywają się giloszerami. Na banknocie "Jan Paweł II" tło giloszowe można zobaczyć w tle krzyża pasterskiego - to powtarzające się wizerunki ryby, krzyża oraz napisu: RP.

Czy sprzedawca, kasjer w sklepie podczas regulowania należności banknotem kolekcjonerskim "Jan Paweł II" może odmówić jego przyjęcia?
Nie. Banknot kolekcjonerski "Jan Paweł II" ma status prawnego środka płatniczego, co oznacza, że można nim regulować wszelkie zobowiązania finansowe i należności według wartości nominalnej (czyli 50 zł). Nie ma żadnych podstaw do odmowy przyjęcia banknotu przez sprzedawcę w postaci zapłaty z tytułu jakiejkolwiek należności. Odmowa taka może wynikać jedynie z niewiedzy kasjera/kasjerki.

Chciałbym dowiedzieć się, jakie akty prawne regulują w Polsce emisję banknotów kolekcjonerskich?
Prawną podstawą emisji wszystkich monet i banknotów w Polsce jest Rozdział 5 "Emisja znaków pieniężnych" Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz. U. Nr 140/97 poz. 938). Zgodnie z art. 32 tej Ustawy znaki pieniężne emitowane przez NBP są prawnymi środkami płatniczymi na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z art. 33 wspomnianej Ustawy parametry techniczne oraz terminy wprowadzenia znaków pieniężnych do obiegu ustala Prezes NBP w drodze zarządzenia. Aż do momentu wycofania tych znaków z obiegu pozostają one prawnym środkiem płatniczym. Każda moneta i każdy banknot wprowadzane są do obiegu odrębnym Zarządzeniem Prezesa NBP, szczegółowo określającym parametry techniczne monety lub banknotu, termin wprowadzenia do obiegu, a ponadto wielkość ich emisji.

Dotyczy to wszystkich monet powszechnego obiegu (w tym produkowanych ze stopu Nordic Gold) i kolekcjonerskich oraz wszystkich banknotów, w tym banknotów kolekcjonerskich. Każde takie Zarządzenie zawiera również dokładne opisy danej monety lub danego banknotu. Zarządzenia Prezesa NBP publikowane są w Monitorze Polskim krótko przed terminem wprowadzenia monety/banknotu do obiegu. Zgodnie z powyższym banknot kolekcjonerski o nominale 50 zł „Jan Paweł II” również zostanie wprowadzony do obiegu Zarządzeniem Prezesa NBP, a zatem będzie miał status prawnego środka płatniczego.







źródło: NBP / PWPW / Wikipedia