●
Teatr Polski w Warszawie jest jedną z najważniejszych scen teatralnych
w kraju.
W akcie erekcyjnym zapisano, że powstał „na pożytek i chwałę
oraz celem rozwoju polskiej sztuki scenicznej, krzewiącej piękno
ojczystej mowy”.
Idea ta wyznacza drogę twórczych
poszukiwań dyrektorom tego teatru od momentu powstania do dziś.
W 2013 roku Teatr Polski
w Warszawie obchodzi stulecie swego istnienia.
● Teatr otwarto 29 stycznia 1913 roku premierą
„Irydiona” Zygmunta Krasińskiego.
Wbrew kryzysowi,
sytuacji politycznej i nieprzychylności warszawskiego środowiska
teatralnego Arnold Szyfman - doktor filozofii, początkujący dramaturg z
niewielkim doświadczeniem i wielkimi marzeniami o nowoczesnym teatrze
dramatycznym - przekonał do swego szalonego pomysłu przedstawicieli
elit.
W krótkim czasie zgromadzono fundusze na budowę teatru
nazywanego wówczas Nowym Teatrem Polskim.
Prace organizacyjne trwały dwa lata, wzory czerpano z najlepszych
teatrów europejskich, projekt opracował architekt Czesław
Przybylski, budynek postawiono w niespełna dziewięć miesięcy.
Powstał jeden z największych i najpiękniejszych gmachów
teatralnych Warszawy, wyposażony bardzo nowocześnie: w widownię na 1000
miejsc, scenę obrotową, mechaniczną sznurownię i panoramiczny horyzont,
co dawało niespotykane dotąd u nas możliwości inscenizacyjne.
● Kolejni dyrektorzy
Teatru Polskiego w Warszawie konsekwentnie dążyli do stworzenia
rozpoznawalnego, indywidualnego stylu polskiej sztuki teatralnej.
Kierunek poszukiwań wskazał sam Szyfman. Zbudował znakomity, liczny,
etatowy zespół.
W Polskim grali aktorzy o wielkich nazwiskach i wielkim talencie:
Andrycz, Barszczewska, Broniszówna, Ćwiklińska, Smosarska,
Bodo, Dymsza, Jaracz, Junosza-Stępowski, Kreczmar, Węgrzyn,
Zelwerowicz, a po wojnie: Fijewski, Gogolewski, Hańcza, Jasiukiewicz,
Wołłejko.
Ogromną wagę dyrektor Szyfman przykładał do poziomu repertuaru i
jakości inscenizacji, co w latach 20. i 30. XX wieku nie było tak
oczywiste, jak dziś.
W Polskim reżyserowali m.in. Schiller,
Zelwerowicz, Solski, a po 1945 roku: Bardini, Hanuszkiewicz,
Korzeniewski, Wierciński.
Trzon repertuaru stanowiła klasyka polska i światowa, odważnie
upowszechniano też współczesny dramat europejski. Szyfman
stworzył pracownie scenograficzne, gdzie pod okiem znakomitych malarzy:
Karola Frycza i Wincentego Drabika wychowały się pokolenia wysokiej
klasy rzemieślników teatralnych.
Teatr Polski w Warszawie za dyrekcji Szyfmana osiągnął status pierwszej
sceny teatralnej w kraju, wyznaczając standardy nowoczesnej sztuki
scenicznej i narodowego stylu.
● Teatr Polski ponownie znalazł się w centrum szczególnego
zainteresowania za dyrekcji Kazimierza Dejmka, który okazał
się reformatorem na miarę Szyfmana. Objął kierownictwo Polskiego w roku
1981, prowadził tę scenę przez czternaście lat i ponownie wpisał ją w
wielką historię teatru europejskiego.
Teatr Polski żywo reagował na przemiany zachodzące w kraju w latach 80.
Dejmek wprowadził na afisz prapremiery sztuk Iredyńskiego oraz
adaptacje prozy Hłaski i Krzysztonia.
W Teatrze Polskim pojawiło się aż dziewięć sztuk Sławomira Mrożka, w
tym trzy światowe premiery: „Ambasador”,
„Kontrakt”, „Portret” i jedna
prapremiera polska: „Letni dzień”.
Do zespołu aktorskiego dołączyli: Rachwalska, Mikołajska, Seniuk,
Dmochowski, Englert, Łomnicki, Mrożewski, Szczepkowski, a także
Łabonarska, Holoubek i Łapicki, późniejszy dyrektor
Polskiego. Kanon klasyki polskiej wzbogaciły utwory staropolskie w
opracowaniu i reżyserii dyrektora, które na stałe zapisały
się w historii polskiego teatru.
Scenografię projektowali: Pankiewicz, Polewska, Kossakowska,
Kreutz-Majewski. Jak pisano, za dyrekcji Dejmka Teatr Polski poziomem i
wagą przedstawień realizował zadania Teatru Narodowego.
● Od stycznia 2011 roku dyrektorem naczelnym jest Andrzej Seweryn,
który czerpiąc między innymi z doświadczeń dwudziestu lat
pracy w Comédie-Française, wprowadza Teatr Polski w kolejne stulecie.
autor tekstu: Anna
Mikłasz-Pisuła - Teatr Polski w Warszawie
