Ka¿da klipa zapakowana
jest w eleganckie drewniane etui ozdobione na wieku okuciem z
wizerunkiem Minerwy - rzymskiej bogini wszelkich kunsztów,
rzemios³ i sztuk piêknych.
Wystêpuje tu jako patronka mennictwa i królewskiej Mennicy
Stanis³awa Augusta Poniatowskiego.
Na klipie zaprezentowano wizerunek dukata Stanis³awa Augusta
Poniatowskiego z 1766 roku.
*****
245. ROCZNICA
ZA£O¯ENIA MENNICY WARSZAWSKIEJ
1766 - 2011
Klipa nawi±zuj±ca do starej polskiej tradycji bicia okazjonalnych i
próbnych monet na kwadratowych p³ytkach upamiêtnia 245.
rocznicê za³o¿enia mennicy warszawskiej przez Stanis³awa Augusta
(1764-1795), ostatniego króla polskiego.
W 1764 r. Sejm
elekcyjny, wybieraj±c jednog³o¶nie Stanis³awa Augusta Poniatowskiego na
króla obarczy³ go obowi±zkiem reformy monetarnej i
uruchomieniem mennicy.
W 1765 r. król powo³a³ Komisjê Mennicz±, a 10 lutego 1766 r.
Sejm uchwali³ reformê mennictwa i nowy system monetarny w Polsce. W
dwóchsetn± rocznicê tej reformy jej datê przyjêto
równie¿ uwa¿aæ za oficjaln± datê za³o¿enia i otwarcia
mennicy w Warszawie.
Dzieñ 10 lutego zosta³
¶wiêtem menniczym, zwanym Dniem Mincerza.
Mennica dzieli³a losy kraju. Zamkniêta po rozbiorach, odrodzi³a siê w
Ksiêstwie Warszawskim. Nastêpnie funkcjonowa³a w Królestwie
Polskim, pod rosyjsk± okupacj±. Chlubne karty swych dziejów
zapisa³a podczas Powstania Listopadowego, staj±c siê równie¿
fabryk± broni.
Zamkniêta przez rosyjskiego zaborcê z dniem 1 stycznia
1868 r., odrodzi³a siê w niepodleg³ej Polsce w 1924 r. S³u¿y³a skarbowi
Rzeczypospolitej Polskiej a¿ do tragicznego wrze¶nia 1939 r.
Funkcjonowa³a tak¿e podczas wojny. Zburzona przez niemieckiego okupanta
w 1944 r., odbudowana zosta³a natychmiast wysi³kiem za³ogi.
Od koñca 1944 r. nieprzerwanie s³u¿y znowu krajowi. W latach 1766-1868
by³a to Mennica Królewska. Od 1924 do 1994 r. funkcjonowa³a
jako Mennica Pañstwowa. W 1994 r. przekszta³cona zosta³a w jednoosobow±
spó³kê Skarbu Pañstwa pod firm± „Mennica Pañstwowa
S.A.” Od 2005 r., w zwi±zku z prywatyzacj± , nosi nazwê
„Mennica Polska S.A.”. Od samego pocz±tku swego
istnienia Mennica zwi±zana by³a nierozerwalnie z Warszaw±, dzieli³a
losy miasta i powszechnie zwana by³a Mennic± Warszawsk±. Dobitnie
ukazuje to jej znak menniczy – litery MW.
Klipa wybita w 245. rocznicê za³o¿enia mennicy ozdobiona jest w centrum
wizerunkiem dukata z 1766 r. Na jego awersie znajduje siê gwiazda,
ustanowionego rok wcze¶niej przez Stanis³awa Augusta Orderu ¦w.
Stanis³awa, z monogramem królewskim SAR pod koron±. Na
rewersie tarcza z herbami Rzeczypospolitej i herbem rodowym
króla oraz inicja³y F – S, nale¿±ce do Fryderyka
Wilhelma Sylma, g³ównego królewskiego mincerza,
bêd±cego intendentem mennicy w latach 1765-1767.
Wizerunkowi dukata towarzysz± w otoku awersu i rewersu klipy napisy i
daty upamiêtniaj±ce rocznicê, oraz przypominaj±ce tradycyjn± ,potoczn±
nazwê „mennicy warszawskiej” i jej aktualn± nazwê
urzêdow±: Mennica Polska S.A. w raz z dat± zmiany nazwy.
Pude³ko na klipê ozdobione jest okuciem z wizerunkiem Minerwy,
rzymskiej bogini wszelkich kunsztów, rzemios³ i sztuk
piêknych. Tu wystêpuje ona jako patronka mennictwa, obok prasy
menniczej, z rogiem obfito¶ci, z którego sypi± siê bogato,
¶wie¿o bite monety. Jest te¿ tutaj Minerwa patronk±
królewskiej mennicy Stanis³awa Augusta. Trzyma w rêku jego
portret, wsparta o cokó³ ozdobiony herbami Rzeczypospolitej.
Takie przedstawienie w 1766 r. umie¶ci³ na medalu upamiêtniaj±cym
reformê mennicz± Jan Filip Holzhaeusser, nadworny medalier
króla, jednocze¶nie medalier mennicy warszawskiej. Jego
sygnatura widoczna jest na listwie u do³u, z prawej strony. Powy¿szemu
przedstawieniu towarzysz± napisy pami±tkowe i daty 1766 -2011,
które rozdziela aktualny znak mennicy – litery MW.
Koncepcjê merytoryczn± i projekt graficzny klipy oraz okucia na pude³ko
opracowa³ Tomasz Bylicki, by³y kustosz Gabinetu Numizmatycznego
Mennicy. Modele gipsowe awersu i rewersu wykona³a Anna Beata
W±tróbska-Wdowiarska, rze¼biarka i medalierka, absolwentka
warszawskiej Akademii Sztuk Piêknych (1987), laureatka krajowych i
miêdzynarodowych konkursów medalierskich.
Sygnatury projektanta i medalierki (TB.BW) znajduj± siê na awersie
klipy. Pami±tkowe okucie na pude³ko opracowa³ graficznie w
szczegó³ach i wykona³ model gipsowy Tadeusz
Tchórzewski, rze¼biarz i medalier, absolwent warszawskiej
Akademii Sztuk Piêknych (1981), laureat wielu konkursów,
autor nie tylko medali, ale tak¿e kilku pomników. Sygnatury
projektanta i medaliera (T.B. T.T.) umieszczone s± pod Minerw±, na
listwie z lewej strony.
Klipê wybi³a Mennica Polska S.A. w lutym 2011 r. dla upamiêtnienia 245.
rocznicy za³o¿enia mennicy warszawskiej i uczczenia Dnia Mincerza 10.
lutego 2011 r.
Wszystkie klipy bite przez Mennicê Polsk± S.A., spadkobierczyniê
tradycji Mennicy Warszawskiej, numerowane s± kolejno na rancie.
autor: Tomasz Bylicki