Kolekcja: Srebrne monety o tematyce religijnej
Seria: "Święci Patroni"

 
Emitent: Księstwo Andory
Producent: Mennica Polska S. A.
Stan zachowania monety: I (menniczy)
Nominał: 10 dinerów (10 diners)
Srebro: Ag 925
Stempel: lustrzany
Średnica: 38,61 mm
Waga: 28,28 g
Wielkość emisji: 5.000 szt.
Data emisji: 23.04.2010 r.
Projektant: Witold Nazarkiewicz
W zestawie: srebrna moneta kolekcjonerska w kapsule ochronnej, certyfikat autentyczności Mennicy Polskiej

Święty Jerzy - patron m.in. artystów, żołnierzy, wędrowców, górników, kowali, bednarzy, więźniów, skautów i harcerzy - uwieczniony na 2 z serii „Święci Patroni”, niskonakładowej srebrnej monecie kolekcjonerskiej.

• Oryginalny prezent dla osób, którym patronuje Święty Jerzy oraz dla mężczyzn o imieniu Jerzy.
  
• Jerzy świętuje swoje imieniny w dniu 23 kwietnia i 24 sierpnia!
  

Święty Jerzy (275/280 - 303) - był męczennikiem z Kapadocji (dzisiejsza Turcja), który służył w rzymskiej armii i nawrócił się na Chrześcijaństwo, za co został skazany na tortury i karę śmierci.

Najpopularniejsza legenda dotycząca Świętego Jerzego, opowiadająca o jego walce ze smokiem, pochodzi z IX wieku. Święty Jerzy symbolizuje wiarę, jego biały koń - Kościół, a smok, którego uśmierca, pogańskie wierzenia oraz Szatana.

Święty Jerzy jest niezwykle popularnym patronem. Krzyż Świętego Jerzego znajdujemy na fladze Anglii, której Jerzy jest opiekunem, ale także widzimy go w godle Rosji. Mają go w herbie liczne rody oraz miasta od Brzegu Dolnego po Moskwę.

Za swojego patrona obrało go wiele zakonów i bractw, ale także cały światowy skauting.

Seria "Święci Patroni" przedstawia znanych w całej Europie, szczególnie popularnych świętych. Poszczególne monety z serii będą ukazują wizerunek świętego wraz z charakterystycznym dla niego atrybutem.

Wizerunki świętych zaczerpnięte z różnorodnych grafik utrzymane są w stylu gotyckim.

Seria będzie liczyła 5 srebrnych monet:

• Święty Krzysztof, Święty Jerzy, Święta Barbara, Święta Katarzyna i Święta Małgorzata.

• Awers: w środkowej części monety herb państwowy Andory, a pod nim historyczny znak menniczy MW. Pod wizerunkiem herbu nominał monety 10 D. (dinerów) oraz rok emisji: 2010. Powyżej, wzdłuż brzegu monety napis w języku katalońskim „PRINCIPAT D’ANDORRA” (Księstwo Andory).
  
  
• Rewers: w centralnej części wizerunek Świętego Jerzego, który jadąc na koniu, godzi bronią w smoka. Na obrzeżu ornament będący stylizowanym fragmentem gotyckiej rozety. U góry napis Święty Jerzy w języku katalońskim (Saint Jordi).
  

„Święci Wspomożyciele” stanowią szczególną grupę wśród świętych Kościoła Katolickiego, gdyż wierzy się, że ich wstawiennictwo przed Bogiem jest wyjątkowo skuteczne.

Do Czternastu Świętych Wspomożycieli są zaliczani: Achacy, Barbara, Błażej, Cyriak, Dionizy, Erazm, Eustachy, Idzi, Jerzy, Katarzyna, Krzysztof, Małgorzata Antiocheńska, Pantaleon i Wit.

Większość z nich żyła na przełomie III i IV wieku naszej ery, w okresie krwawych prześladowań chrześcijan na terenie Cesarstwa Rzymskiego. Na przestrzeni wieków czyny obrastały w legendy. Kult ich rozkwitł jednak dopiero w XIV wieku, na terenie Nadrenii w związku z plagą dżumy, która w tamtym czasie trawiła Europę.

Wierzy się jednak, ze chronią przed szeregiem innych chorób, są patronami wielu profesji, stanów, zawodów i miast. Szczególne miejsce zyskali w religijności ludowej: ich figurki, obrazki, medaliki przez wiele traktowane są jako amulety obdarzone mocą magiczną, których bliskość pomaga w przeciwnościach dnia codziennego.


Święty Jerzy, scs. Wielikomuczenik Gieorgij Pobiedonosiec (ur. w III wieku w Kapadocji - zm. 23 kwietnia ok. 303 w Liddi) - prawosławny wielki męczennik Jerzy Zwycięzca, święty Kościoła katolickiego, jeden z Czternastu Świętych Wspomożycieli.

Data urodzenia: pomiędzy 256 a 285, Kapadocja
Data śmierci: 23 kwietnia ok. 303, Lidda
Kościół / wyznanie: rzymskokatolicki, prawosławny, anglikański
Wspomnienie: obchodzone dnia 23 kwietnia (w Polsce 24 kwietnia) (kat.), 6 maja, 16 i 23 listopada, 9 grudnia (praw. wg kal. greg.)

Atrybuty: anioł z wieńcem laurowym lub z koroną, baranek, biała chorągiew lub lanca z czerwonym krzyżem, koń, palma męczeństwa,

Patron: Gruzji, Anglii, Bułgarii, Litwy, Katalonii i Portugalii, a także: archidiecezji białostockiej, wileńskiej oraz diecezji pińskiej oraz miast: Reffary, Neapolu i Lądka-Zdroju

Żywot świętego i legenda
Święty Jerzy nie może być traktowany jako postać historyczna, gdyż nie został upamiętniony w żadnych wczesnych dokumentach, które mają wartość historyczną.

Tradycyjna legenda o świętym Jerzym opowiada o jego starciu ze smokiem (zobacz poniżej "Święty Jerzy i smok"). Nowsza wersja jest syntezą wcześniejszych i późniejszych źródeł hagiograficznych. Omija wątki fantastyczne i przedstawia karierę militarną człowieka w bliższej zgodności z oczekiwaną obecnie realnością.

Najważniejszą pośród późniejszych źródeł jest złota legenda, której najbardziej znane fragmenty przetłumaczył na angielski w XV wieku William Caxton.

Współczesna legenda
Jerzy urodził się w chrześcijańskiej rodzinie w drugiej połowie III wieku. Źródła podają dwie wersje miejsca urodzenia: Coventry w Anglii oraz Kapadocję, dawną krainę leżącą w Turcji, stamtąd właśnie pochodził jego ojciec.

Materiały archiwalne Biblioteki Brytyjskiej wspierają wersję o jego narodzinach w regionie Levand, prawdopodobnie w Ramleh. Jego matka była Żydówką z Lyddi (obecnie Lod w Izraelu). Wróciła do swojego miasta jako wdowa z młodym synem, gdzie zapewniła mu edukację.

Chłopak podążył za przykładam ojca wstępując do armii rzymskiej zaraz po osiągnięciu pełnoletności. Był dobrym żołnierzem i jego pozycja w wojsku stale wzrastała wraz z czasem. Został trybunem ludowym oraz otrzymał tytuł hrabiego. Podczas postoju cezara Dioklecjana w Nikomedii należał do jego osobistej ochrony.

W 303 roku Dioklecjan wydał edykt zezwalający na prześladowania chrześcijan na terenie Imperium. Cezar Galeriusz był prawdopodobnym inicjatorem wydania tej decyzji i kontynuował prześladowania podczas swojego panowania (305–311).

Jerzy był zmuszony do uczestnictwa w prześladowaniach, chociaż sam był chrześcijaninem i krytykował tę decyzję. Rozwścieczony Dioklecjan nakazał torturować go i zabić.

Po różnych torturach Jerzy został zabity poprzez ścięcie pod murami miejskimi Nikomedii, 23 kwietnia 303 - 305 roku. Ciało Jerzego wróciło do Lyddi, gdzie zostało pochowane. Wkrótce potem chrześcijanie zaczęli modlić się do niego, jako do męczennika.

Święty Jerzy i smok
Opowieść o świętym Jerzym i smoku jest legendą, przybyłą do Europy podczas krucjat i ponownie opowiedziana w formie romansu. Najwcześniejszy znany opis mitu pochodzi z rejonów Kapadocji i powstał na początku XI wieku (w ikonografii Kościoła Prawosławnego, Jerzy przedstawiany jako żołnierz, od końca VII wieku).

W pełni rozwiniętej wersji zachodniej, smok zrobił swoje gniazdo na źródle, którego woda zaopatrywała miasto "Silene" (prawdopodobnie późniejsza Cyrena) w Libii lub miasto Lod, zależnie od źródeł. W konsekwencji, mieszkańcy musieli wypędzać smoka z jego gniazda, na czas, gdy nabierali wodę. Każdego dnia oferowali smokowi owcę, a jeśli jej nie znaleźli, musieli oddać zamiast jej jedną z dziewczyn.

Ofiara była wybierana przez losowanie. Pewnego razu losowanie wskazało księżniczkę. Monarcha żebrał o jej życie, jednak bez rezultatu. Miała zostać ofiarowana smokowi, lecz na jego drodze pojawił się święty.

Stanął twarzą w twarz ze smokiem, obronił się znakiem krzyża, pokonał go i uratował księżniczkę. Wdzięczne miasto porzuciło pogaństwo i przeszło na chrześcijaństwo.

W średniowiecznych romansach broń (lanca lub miecz, w zależności od wersji), którą św. Jerzy pokonał smoka, nazywała się Ascalon.

Patronat
Święty Jerzy jest patronem wielu państw, m.in.: Anglii, Gruzji, Holandii, Niemiec, Szwecji, Litwy i Bośni, patronem archidiecezji białostockiej, wileńskiej oraz diecezji pińskiej. Jest również patronem m.in. miast: Reffary, Neapolu jak i Uzdrowiska w Lądku Zdroju.

Pod wezwaniem św. Jerzego powstało wiele bractw rycerskich oraz zgromadzeń zakonnych i zakonów rycerskich m.in.: Zakon św. Jerzego z Karyntii, Zakon św. Jerzego z Alfamy.

Św. Jerzy jest również patronem wędrowców, górników, żołnierzy, kowali, bednarzy, artystów, więźniów, jak i skautów oraz harcerzy. W większości środowisk harcerskich 23 kwietnia jest obchodzony jako Dzień św. Jerzego - patrona całego światowego skautingu.

Rolnicy również uważają świętego za patrona. W średniowiecznym prawosławnym państwie rosyjskim, dzień św. Jerzego kończył roczny cykl rolniczy (koniec jesieni). Zwyczajowy termin przechodzenia chłopów na służbę do innego pana trwający dwa tygodnie.

Wg niektórych źródeł Jerzy (jako święty) został usunięty z listy świętych przez papieża Jana XXIII, jako nieistniejący naprawdę..

We wczesnym średniowieczu pogańskie plemiona słowiańskie łączyły go z Jaryłą, który 23 kwietnia zabija Marzannę. Doszukano się tego zestawienia także w XIX wiecznym przekazie ludowym.

Dzień obchodów
Wspomnienie liturgiczne w Kościele powszechnym obchodzone jest 23 kwietnia (w rocznicę śmierci), natomiast w polskim Kościele, z uwagi na uroczystość św. Wojciecha w tym dniu (patrona Polski), św. Jerzego wspomina się 24 kwietnia.

Gruzja wspomina swojego patrona 10/23 listopada, podobnie jak cerkiew prawosławna, tj. 23 listopada wg kalendarza gregoriańskiego, przy czym Cerkiew wspomina Jerzego,w ciągu roku liturgicznego, jeszcze kilkakrotnie: 23 kwietnia/6 maja (rocznica śmierci), 3/16 listopada, 26 listopada/9 grudnia.

Ikonografia
Ikonografia chrześcijańska przedstawia świętego w walce ze smokiem. Być może jest to metafora odwołująca się do grzechu - Każdy człowiek, starając się żyć święcie, pokonuje smoka, którym jest własny grzech. Czyż więc nie możemy powiedzieć, że święty Jerzy naprawdę pokonał smoka?

Czasem przedstawiany jest w scenie męczeństwa (ścięcie mieczem). Legenda ta powstała jednak dopiero w XII wieku.

Atrybuty
Atrybutami Jerzego są: anioł z wieńcem laurowym lub z koroną, baranek, biała chorągiew lub lanca z czerwonym krzyżem, koń, palma męczeństwa oraz m. in. przedmioty jego męki - gwoździe, kamień młyński i koło do łamania kości, miecz, smok u stóp, smok zabity.

Heraldyka
Postać Świętego Jerzego występuje w herbach wielu miejscowości, m.in. w herbie Dzierżoniowa, Milicza, Brzegu Dolnego i innych, przedstawiając św. Jerzego zabijającego smoka (jako element w heraldyce).