122 Sącze, Alchemik Michał Sędziwój (1566-1636), 2009

Nowatorski dukat lokalny z Mennicy Polskiej o nominale 122 Sącze, wyemitowany w limitowanym nakładzie 500 sztuk!

Alchemik Michał Sedziwój, obraz Jana Matejki

obraz Jana Matejki - Alchemik Michał Sedziwój

Jest to 1 spośród 6 dukatów lokalnych miasta Nowy Sącz. Dodatkową atrakcję stanowi to, iż jest to pierwszy dukat, w którym na rewersie zastosowano dodatek w postaci złota najwyższej próby Au 999,9.

Jest to zatem pierwszy dukat lokalny o wartości kolekcjonerskiej, który został wybity z dwóch metali szlachetnych!

Złoty element podkreśla ciekawą tematykę numizmatu dotyczącą "Księcia Alchemików". Dukaty lokalne „Sącze” nawiązują bowiem do legendy o alchemiku Michale Sędziwoju (1566–1646), znanym też jako Sendivogius Polonus. Ten sławny i tajemniczy czarodziej, ale i zapomniany naukowiec poszukiwał pożądanego od wieków szlachetnego kruszcu - złota.

Alchemik poświęcił życie na znalezienie kamienia filozoficznego i opracowaniu metody zamiany nieszlachetnych metali w złoto. Sztuka ta udała mu się tylko raz! Legenda głosi, że od śmierci Sędziwoja w 1646 roku można go spotkać na ulicach Nowego Sącza w każdą noc sylwestrową. Podczas tej nocnej wędrówki rzuca pod nogi złote dukaty.

Tematyka dukata, jak też dodatek w postaci czystego złota nawiązuje zatem do ciekawej postaci alchemika Michała Sędziwoja.

Projekt dukata zainspirowany został dziełem wybitnego polskiego malarza Jana Matejki, który uwiecznił alchemika na jednym ze swoich obrazów podczas demonstrowania przejętemu królowi Zygmuntowi III uzyskane przed chwilą w jego obecności złoto przetworzone z innego metalu.

Sędziwój uważany za pioniera chemii i wyprzedzający odkrycie tlenu o około 150 lat, znany jest jako alchemik najwyższego stopnia wtajemniczenia, posiadający tajemnicę "kamienia filozoficznego" i dokonujący transmutacji metali nieszlachetnych w złoto.

Barwne życie słynnego XVII-wiecznego alchemika i naukowca, mogłoby dziś służyć za kanwę magicznego filmu wpisującego się w serie baśniowych ekranizacji Tolkiena, czy też powieści o Harrym Potterze.

Michał Sędziwój, Tygodnik Ilustrowany, 1862 r.

Michał Sędziwój (łac. Sendivogius Polonus, ur. 2 lutego 1566 - zm. 1636) - polski alchemik i lekarz.

Życiorys Michała Sędziwoja
Urodził się w Łukowicy koło Nowego Sącza gdzie mieszkał na początku swojej światowej kariery alchemika. Następnie przebywał w Krakowie, na rogu ulicy Św.Tomasza i Pl. Szczepańskiego. Opracował metody otrzymywania licznych kwasów, metali i soli oraz podał sposoby oczyszczania i rozpoznawania wielu związków chemicznych.

Podobnie jak większość alchemików, twierdził, iż jest posiadaczem kamienia filozoficznego. Z tego powodu był kilkakrotnie więziony przez różnych książąt niemieckich, którzy chcieli wydobyć z niego tajemnicę za pomocą tortur.

W Polsce Sędziwój pojawił się około 1600 r. na dworze króla Zygmunta III. Już po krótkim pobycie w Krakowie miał wielki wpływ na króla, będącego entuzjastą alchemii, z którym wspólnie eksperymentował. Na zamku wawelskim jeszcze dziś zwiedzającym pokazuje się komnatę, gdzie doświadczenia te były przeprowadzane. Scenę ukazującą eksperymenty Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.

Dzieła, które pozostawił po sobie polski alchemik, pisane były w taki sposób, aby mógł je zrozumieć tylko człowiek wtajemniczony. Jak wszystkie tego rodzaju pisma zawierają one wiele rozważań filozoficznych i przyrodniczych. Pod koniec swego życia Sędziwój osiadł w Pradze na dworze cesarza Rudolfa II, gdzie zasłynął jako budowniczy kopalń rud i hut metali.

Hermetyczne pisma Sędziwoja czytał Izaak Newton i wielokrotnie przytaczał w swoich dziełach.

Do dziś krąży w Nowym Sączu legenda o alchemiku Sędziwoju, którego nocą można spotkać z sakwą złotych monet na rynku głównym. Spotkanie go to zwiastun bogactwa lub szczęścia w nauce.

Sędziwój w literaturze
Sędziwój jest bohaterem książki Józefa Bohdana Dziekońskiego Sędziwój: szkic o życiu i twórczości. O Michale Sędziwoju, jego eksperymentach i historii możemy także przeczytać jako o bohaterze fikcyjnej trylogii fantastycznej Andrzeja Pilipiuka: Kuzynki, Księżniczka, Dziedziczki oraz w powieści Pan Samochodzik tajemnica alchemika Sędziwoja (pisanej pod pseudonimem Tomasz Olszakowski).
źródło: Mennica Polska S.A. / Wikipedia