Pocysterskie dziedzictwo w
Trzebnicy
Trzynastowieczna
Trzebnica była miejscem życia i działalności
św. Jadwigi Śląskiej, żony księcia Henryka I Brodatego. Z jej
inicjatywy
powstało tu opactwo cysterek z przyklasztornym kościołem pod
wezwaniem św. Bartłomieja Apostoła i Najświętszej Marii Panny
– obiekty zaliczane dzisiaj do zabytków klasy
zerowej.
www.numizmatyczny.pl
Dzięki nim
miasto zajmuje ważne miejsce na europejskim Szlaku Cysterskim
i przyciąga tysiące turystów z całego świata.
Zespół jest jednym
z dwunastu zachowanych największych średniowiecznych
zabytków
architektury sakralnej w środkowej Europie. W ciągu wieków
był
kilkakrotnie przebudowywany.
W latach
1696-1726 pierwotny klasztor zburzono i wzniesiono
nowy, w stylu barokowym. Jest to budowla dwupoziomowa,
w kształcie czworoboku o wymiarach 115 x 88 m, z dwoma
wewnętrznymi dziedzińcami. Zwraca w niej uwagę m.in. portal
północny, prowadzący do apartamentów opatki
- zaliczany do
arcydzieł architektonicznej rzeźby barokowej.
Godne uwagi
są
również rzeźby i obrazy zdobiące wnętrze klasztoru oraz
eksponaty
zakonnego muzeum. W wirydarzu św. Jadwigi można zobaczyć
pozostałości pierwotnego opactwa. Zainteresowanie zwiedzających
budzi także zabytkowy park klasztorny – z platanami, cisami,
tujami
i miłorzębami. Od 1870 r. w trzebnickim klasztorze pracują siostry
z Kongregacji Miłosierdzia Świętego Karola Boromeusza.
Przyklasztorny
kościół jest pierwszą na ziemiach polskich
budowlą
ceglaną. W następstwie wielokrotnej przebudowy powstała z niego
trójnawowa świątynia o wystroju barokowym z elementami
rokoka, licząca 80 m długości i 23 m szerokości. Z pierwotnej
późnoromańskiej budowli zachowały się zręby
murów, dwa
portale - Dawidowy i Maryjny, krypta św. Bartłomieja oraz kaplica
św. Jana Chrzciciela.
Z XIII wieku
pochodzi też kaplica św. Jadwigi - pierwsza w Polsce
budowla w stylu czysto gotyckim. Do pereł
sztuki barokowej zalicza się m.in: wykonany z marmuru i alabastru
imponujący sarkofag św. Jadwigi, stojące przed prezbiterium posągi
św. Jadwigi i św. Elżbiety, ołtarz główny i ambonę - dzieła
wybitnego
rzeźbiarza F.J. Mangoldta, a także obrazy M. Willmanna, zwanego
„śląskim Rembrandtem” i F.K. van Bentuma.
Trzebnicki
kościół jest najstarszym sanktuarium na Śląsku
– uświęconym kultem św. Jadwigi - oraz jedną z ważniejszych
nekropolii Piastów Śląskich. Spoczywa tu Książę Henryk
Brodaty
oraz wielu członków tego rodu, wśród nich zmarła
w 1707 roku
ostatnia z Piastów – Karolina, księżniczka
legnicko–brzeska.
W 1943 r. na
mocy dekretu papieża Piusa XVI świątyni nadano
tytuł bazyliki mniejszej. W 2007 r. Rzymska Kongregacja do Spraw
Duchowieństwa, za zgodą Ojca Świętego Benedykta XVI, erygowała
Międzynarodowe Sanktuarium Świętej Jadwigi Śląskiej w Trzebnicy.
Jego kustoszami są księża salwatorianie.
Obiekt
znajduje się przy Szlaku Cysterskim. Jest to nie tylko
trasa turystyczno–pielgrzymkowa, ale także program
„europejskich
dróg kulturowych”, zainicjowany przez Radę Europy.
Jego cele to
przede wszystkim ukazanie wspólnego, duchowego i
kulturowego,
dziedzictwa naszego kontynentu oraz aktywizacja i rozwój
społeczności zamieszkujących rejony, przez które ten szlak
przebiega.
Trzebnica jako najważniejsze sanktuarium archidiecezji wrocławskiej
jest szczególnie predestynowana do podejmowania na jej
terenie
inicjatyw służących współpracy między narodami Europy.
Jedną z
takich inicjatyw było utworzenie w 2007 r. Dużej Ścieżki
Świętej Jadwigi, w związku z 740. rocznicą kanonizacji Świętej Jadwigi.
Trasa została poprowadzona głównie polnymi i leśnymi
drogami, po
malowniczych wzgórzach oraz przedmieściach Trzebnicy.
Dlatego
poza walorami historyczno–edukacyjnymi, ścieżka pełni
również
funkcję krajobrazowej trasy turystycznej, zarówno dla
piechurów,
jak i rowerzystów. Trasa tworzy pętlę o długości 7 km.
Rozpoczyna
się i kończy na placu przed Bazyliką Św. Jadwigi. Przechodząc ścieżką,
można zobaczyć siedem miejsc związanych z życiem św. Jadwigi. Na
trasie ustawionych zostało siedem kamieni kontemplacyjnych,
które
ukazują cnoty trzebnickiej Świętej.
Marek Długozima
- Burmistrz Gminy Trzebnica