HomeNowo¶ciO firmieRegulaminTwój koszykKontakt
Sklep numizmatyczny zaprasza, 29 marca 2024 r. U¿ytkownicy online: 564
Poleæ znajonemu  |  Dodaj do ulubionych
Nowo¶ci
2 z³, Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Soczi 2014, 2014
NBP - monety Nordic Gold
Cena brutto: 4.50 PLN

10 z³, Wielcy polscy ekonomi¶ci - Adam Krzy¿anowski, 2021
NBP
Cena brutto: 169.00 PLN

20 z³, Piêæ wieków Reformacji w Polsce, 2017
NBP
Cena brutto: 179.00 PLN


Informacje
Plan emisyjny monet
i banknotów w 2018 roku:


Polska Reprezentacja Olimpijska PyeongChang
- 200 zł, 10 zł

Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni August Emil Fieldorf „Nil”
- 10 zł

Wielcy polscy ekonomiści
Fryderyk Skarbek
- 10zł

Moneta okolicznościowa z napisem 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości
- 5 zł

Polskie Termopile - Hodów
- 10 zł

100-lecie czynu zbrojnego Polonii amerykańskiej
- 10 zł

Skarby Stanisława Augusta
Henryk Walezy
- 500 zł, 50 zł

Historia monety polskiej boratynka, tymf Jana Kazimierza
- 20 zł

760-lecie Towarzystwa Strzeleckiego Bractwa Kurkowego
w Krakowie
- 10 zł

100-lecie powstania Gimnazjum
i Liceum im. Stefana Batorego
w Warszawie
- 10 zł

POLONIA RESTITUTA
- 10 zł

125-lecie działalności Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie
- 10 zł

Niepodległość
- 20 zł (banknot kolekcjonerski)

Stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości – Ignacy Jan Paderewski
- 100 zł, 10 zł

100. rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości
- 1 zł, 2018 zł, 100 zł

Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni – Hieronim Dekutowski „Zapora”
- 10 zł

100. rocznica wybuchu Powstania Wielkopolskiego
- 200 zł, 10 zł

Wiadomo¶ci

Emisje NBP
Emisja monet NBP 2018

Emisja monet NBP 2017

Emisja monet NBP 2016

Emisja monet NBP 2015

Emisja monet NBP 2014

Emisja monet NBP 2013

Emisja monet NBP 2012

Emisja monet NBP 2011

Emisja monet NBP 2010

Emisja monet NBP 2009

Emisja monet NBP 2008

Emisja monet NBP 2007

Emisje monet NBP 1995 - 2006


 
Koronowani Królowie Polski - Wac³aw II (1271-1305) - blister numizmatyka, 2008
Nazwa Cena brutto
Koronowani Królowie Polski - Wac³aw II (1271-1305) - blister numizmatyka, 2008
118.00 PLN

Producent: Mennica Polska: Numizmatyka

ID: 721

Koronowani Królowie Polski
- Wac³aw II (1271-1305)


Kontynuacja popularnej serii "Poczet Królów i Ksi±¿±t Polskich". Cztery numizmaty w eleganckim blistrze z wizerunkiem popiersia i pó³postaci Wac³awa II, wybite w niskim nak³adzie - tylko 1000 sztuk.

Data emisji: 15.05.2008 r.
Stop: mosi±dz z³ocony, 2 x mosi±dz srebrzony, mosi±dz
Stempel: lustrzany - 3 pierwsze numizmaty, stempel zwyk³y - ostatni numizmat
¦rednica: 21,00 mm, 2 x 32,00 mm, 27,00 mm

Nak³ad limitowany: 1000 kompletów

Projekt nawi±zuje do serii monet „Poczet Królów i Ksi±¿±t Polski” emitowanej przez NBP w latach 1979-2005. W tym czasie wybito w Mennicy monety po¶wiêcone 23 królom i ksi±¿êtom. Inspiracj± by³y rysunki Jana Matejki. Nie wszystkie portrety w³adców opracowane przez s³ynnego malarza zosta³y wyemitowane. Bior±c pod uwagê opiniê krêgów numizmatycznych Mennica Polska pragnie przedstawiæ Pañstwu pozosta³e wizerunki koronowanych g³ów. Projekty do serii wykonuj± ci sami arty¶ci, którzy projektowali wcze¶niejsze monety. Przy t³oczeniu powtarzane s± tak¿e zasady i ¶rednice obowi±zuj±ce przy produkcji monet kolekcjonerskich. Na awersach umieszczone s± popiersia i pó³postaci w³adcy, po drugiej stronie znajduj± siê historyczny herb i ³aciñski zapis imienia oraz tytulatury królewskiej. Stanowi to nawi±zanie do oryginalnych monet Polski Królewskiej. Jako trzeci± w proponowanej przez nas serii „Koronowani królowie Polski” prezentujemy postaæ króla Wac³awa II.

W serii do upamiêtnienia przewidziani s±:
- Anna Jagiellonka,
- Mieszko II,
- Wac³aw II,
- Ludwig Wêgierski,
- Jan Olbracht,
- Aleksander Jagielloñczyk,
- Henryk Walezy,
- Micha³ Korybut Wi¶niowiecki,
- August III Sas.

W serii oferowane s±:
- zestawy z³ote o nak³adzie 100 kompletów,
- zestawy srebrne o nak³adzie 500 kompletów,
- blistry o nak³adzie 1000 kompletów.


Wac³aw II - obraz Jana Matejki

Wac³aw II Czeski (czes. Václav, niem. Wenzel, polska wersja imienia: Wiêc³aw) (ur. 27 wrze¶nia 1271 r., zm. 21 czerwca 1305 r., Praga) - z dynastii Przemy¶lidów, ksi±¿ê czeski w latach 1278-1297 (do 1285 regencja), król czeski od 1297, w³adca ziemi k³odzkiej od 1290, ksi±¿ê krakowski od 1291, sandomierski od 1292, brzesko-kujawski, sieradzko-³êczycki, wielkopolski i pomorski od 1299, król polski od 1300, w³adca zwierzchni nad ksiêstwami: bytomskim (od 1289), opolskim, cieszyñskim (od 1291), raciborskim (od 1292), sieradzkim, ³êczyckim i brzesko-kujawskim (w latach 1292-1299), inowroc³awskim, dobrzyñskim (od 1299) oraz wroc³awsko-legnickim i ¶widnicko-jaworskim (od 1301).

Genealogia, ¶mieræ ojca

Wac³aw II by³ synem tragicznie zmar³ego w 1278 r. w bitwie pod Suchymi Krutami króla czeskiego - Przemys³a Ottokara II i ksiê¿niczki halickiej (czernichowskiej) Kunegundy. W momencie ¶mierci ojca Wac³aw II, maj±c zaledwie siedem lat, znalaz³ siê na ³asce potê¿nego króla niemieckiego - Rudolfa I Habsburga, który wspania³omy¶lnie zadowoli³ siê krainami zdobytymi wcze¶niej od Przemys³a Ottokara II: Austri±, Styri±, Karynti± i Krain±. Ziemie te ju¿ w nied³ugim czasie sta³y siê podstaw± potêgi dynastii Habsburgów.

Rz±dy regencyjne w Czechach margrabiego brandenburskiego - Ottona Wysokiego
Wobec ma³oletnio¶ci Wac³awa II rz±dy w zniszczonym wojn± kraju (sk³adaj±cego siê z dwóch krain: Czech i Moraw) mia³a obj±æ regencja mianowana przez najwa¿niejszego suwerena tych ziem - króla Rudolfa. Kandydatów do objêcia tego intratnego stanowiska by³o kilku (m.in. ksi±¿ê wroc³awski Henryk IV Probus, który w zamian za rezygnacjê otrzyma³ bogat± ziemiê k³odzk±), ostatecznie jednak wybór w³adcy niemieckiego pad³ na margrabiego brandenburskiego - Ottona Wysokiego z dynastii askañskiej. Swoje rz±dy regencyjne Otton Brandenburski traktowa³ jako najlepszy sposób na szybkie wzbogacenie siê, w czym zreszt± skutecznie pomagali mu czescy magnaci pragn±cy wykorzystaæ sytuacjê. Dodatkowo na polecenie margrabiego brandenburskiego m³odziutkiego Wac³awa wywieziono do Berlina, a nastêpnie do Szpandawy, gdzie w jawny sposób traktowano go jako zak³adnika maj±cego zapewniæ spokój w razie ewentualnego sprzeciwu Czechów oburzonych rabunkow± polityk± Brandenburczyków.

Kilkuletni pobyt Wac³awa w Brandenburgii dosyæ powa¿nie odbi³ siê na psychice m³odziutkiego w³adcy. Z jednej strony Wac³aw wyniós³ nieprzeciêtn± inteligencjê, umiejêtno¶æ lawirowania i zami³owanie do poezji rycerskiej, z drugiej strony jednak - opiekun zapomnia³ zapoznaæ go z umiejêtno¶ci± pisania i czytania. To zapewne w tym okresie ¿ycia w Wac³awie ujawni³y siê takie cechy charakteru jak: krzywoprzysiêstwo, zabobonno¶æ (ba³ siê m.in. burzy i miauczenia kotów, tak¿e w doros³ym ¿yciu), ambicja oraz sk³onno¶æ do ascezy po³±czona jednocze¶nie z umi³owaniem do rozpusty i zabawy.

Regencja matki Kunegundy i magnata czeskiego Zawiszy z Falkensteinu
W 1283 r. Wac³aw II móg³ powróciæ do Pragi w zwi±zku z rezygnacj± z regencji Ottona Brandenburskiego. Margrabia w zamian za to otrzyma³ wysokie odszkodowanie pieniê¿ne. Ster rz±dów a¿ do swej ¶mierci w 1285 r. przejê³a matka w³adcy - Kunegunda Halicka. Obok królowej realn± w³adzê nad Czechami i Morawami zdoby³ jej kochanek (który w roku 1285 zosta³ jej legalnym ma³¿onkiem) - Zawisza z Falkensteinu (pochodz±cy z rodu Witkowiców). Stosunki intymne ³±czy³y królow± z Zawisz± prawdopodobnie jeszcze za ¿ycia Przemys³a Ottokara II. W 1282 r. ze zwi±zku Zawiszy i Kunegundy urodzi³ siê syn. Oficjalnie potê¿ny magnat zosta³ wychowawc± Wac³awa, co dodatkowo wp³ynê³o na m³odego w³adcê, który szczerze siê do Zawiszy przywi±za³. Umo¿liwi³o to magnatowi obsadzenie wa¿niejszych urzêdów w pañstwie swoimi zwolennikami.

Samodzielne rz±dy Wac³awa II, wspó³praca z Habsburgami
Okres regencji zakoñczony zosta³ oficjalnie w 1285 r. wraz z przydzieleniem Wac³awowi Czech i Moraw w lenno, przez króla niemieckiego Rudolfa Habsburga. Jednocze¶nie zgodnie ze wcze¶niejszymi umowami Wac³aw po¶lubi³ córkê Rudolfa - Gutê. Ma³¿eñstwo to w zwi±zku z nienajlepszym zdrowiem Wac³awa dawa³o Habsburgom nadzieje na rych³e przejêcie dziedzictwa po Przemy¶lidach. ¦lub odby³ siê w atmosferze skandalu, gdy¿ Rudolf nie zgodzi³ siê na to, aby w uroczysto¶ciach wzi±³ udzia³ Zawisza z Falkensteinu, czym uczyni³ mu powa¿ny afront, a ponadto m³odziutka panna m³oda wróci³a z powrotem do domu, by nie zostawaæ - jak twierdzili Habsburgowie - na zdemoralizowanym dworze.

Wkrótce okaza³o siê, ¿e na dworze Wac³awa wp³ywy Zawiszy znacz± coraz mniej. Jeszcze w 1285 r. w zwi±zku ze ¶mierci± Kunegundy Czernihowskiej, g³ównym doradc± Przemy¶lidy zosta³ biskup praski Tobiasz, któremu uda³o siê ostatecznie przeforsowaæ uk³ad z Habsburgami (zawarto go w marcu 1288 r. pod Znojmem z Albrechtem Austriackim). Wac³aw II ostatecznie wtedy zrezygnowa³ z ojcowskich nabytków w Austrii, w zamian za co otrzyma³ obietnicê pomocy w ekspansji Czech na pó³noc w kierunku podzielonej na dzielnice Polski. Mimo utraty poparcia Wac³awa, Zawisza z Falkensteinu w dalszym ci±gu stara³ siê prowadziæ antyhabsbursk± politykê, co w 1288 r. sta³o siê przyczyn± jego zdradzieckiego uwiêzienia, a nastêpnie dwa lata pó¼niej zamordowania. W celu uspokojenia sumienia w³adca czeski zdecydowa³ siê na ufundowanie klasztoru cystersów w Zbras³awiu.

Opanowanie przez Przemy¶lidê Ma³opolski, zho³dowanie ksiêstw ¶l±skich i kujawskich
Po ugodzie z Habsburgami Wac³aw II szuka³ pretekstu do wmieszania siê w sprawy polskie. Okazja nadarzy³a siê jeszcze w 1288 r. w zwi±zku z bezpotomn± ¶mierci± ksiêcia krakowskiego - Leszka Czarnego, ¿onatego z rodzon± ciotk± Przemy¶lidy - Gryfin±. Wprawdzie w ówczesnych czasach nikt nie s³ysza³ o mo¿liwo¶ci dziedziczenia posiad³o¶ci po ciotce, lecz za kandydatur± Wac³awa II przemawia³o bogactwo i fakt rzeczywistej elekcyjno¶ci tronu w Krakowie. Tymczasem w Polsce wybuch³a wojna miêdzydzielnicowa pomiêdzy kandydatem krakowskich mo¿nych i mieszczañstwa, ksiêciem wroc³awskim - Henrykiem Probusem, a przyrodnim bratem Leszka - W³adys³awem £okietkiem (pocz±tkowo g³ównym kandydatem opozycji przeciwko Probusowi by³ ksi±¿ê p³ocki Boles³aw II, lecz dosyæ prêdko niespodziewanie zrezygnowa³), powo³uj±cym siê na prawa spadkowe. W 1289 r. czê¶æ Ma³opolski z Krakowem uda³o siê opanowaæ ostatecznie Henrykowi IV. Nie zdo³a³ on usun±æ jednak £okietka z ca³o¶ci dzielnicy, gdy¿ kujawski Piast zachowa³ w³adzê nad Sandomierzem.

Krwawe zapasy Piastowiczów przynios³y tak¿e niespodziewany sukces Wac³awowi, któremu 10 stycznia 1289 r. zdecydowa³ siê z³o¿yæ ho³d lenny zagro¿ony przez Henryka Probusa - Kazimierz Bytomski. Wkrótce do Kazimierza do³±czyli jego trzej bracia: Bolko I Opolski, Mieszko Cieszyñski (obaj w 1291 r.) i Przemys³aw Raciborski (w 1292 r.).



Do akcji zbrojnej w celu opanowania Ma³opolski dosz³o w styczniu 1291 r. Krok ten spowodowa³ nag³y zgon w czerwcu 1290 r. Henryka IV Probusa (który zgodnie z wol± zapisan± w testamencie zwróci³ Wac³awowi uzyskan± w 1278 r. ziemiê k³odzk±) i umo¿liwi³ ksiêciu czeskiemu objêcie tronu krakowskiego, który na mocy testamentu spisanego przez ksiêcia wroc³awskiego nale¿a³ siê ciesz±cemu siê ma³ym poparciem w¶ród miejscowych mo¿nych - Przemys³owi II Wielkopolskiemu.

Wtedy te¿ z nieznanych przyczyn ksi±¿ê wielkopolski zrezygnowa³ z pretensji do Ma³opolski na rzecz Wac³awa, który maj±c wreszcie solidn± podstawê prawn± - ruszy³ na czele armii do Krakowa. Opór w³adcy czeskiemu zdecydowa³ siê zastosowaæ rz±dz±cy w Sandomierzu W³adys³aw £okietek, jednak wobec olbrzymiej przewagi militarnej Przemy¶lidy, musia³ w sierpniu 1292 r. pod Sieradzem nie tyko zrezygnowaæ z praw do Ma³opolski, ale wraz z bratem Kazimierzem II z³o¿yæ ho³d lenny z ziem sk³adaj±cych siê z Sieradza, £êczycy i Brze¶cia Kujawskiego. W³adzê Wac³awa nad Ma³opolsk±, ¿eni±c siê z siostr± Przemy¶lidy - Kunegund±, uzna³ równie¿ ksi±¿ê mazowiecki Boles³aw II.

Mimo zdobycia Ma³opolski sytuacja w Polsce by³a daleka od stabilno¶ci. Rz±dy w Krakowie popierali wprawdzie miejscowi mo¿ni, zadowoleni z nadania przywileju w Litomy¶lu, lecz wiadomo by³o, ¿e W³adys³aw £okietek ³atwo nie zrezygnuje, wsparty poparciem udzielonym na zje¼dzie w Kaliszu przez arcybiskupa gnie¼nieñskiego - Jakuba ¦winkê i w³adcê Wielkopolski - Przemys³a II. W si³ê rós³ tak¿e ksi±¿ê wielkopolski, który poparty autorytetem arcybiskupa, odziedziczywszy w grudniu 1294 r. Pomorze Gdañskie, zdo³a³ uzyskaæ zgodê papie¿a Bonifacego VIII na koronacjê królewsk±, pomimo podobnych zabiegów ze strony Wac³awa.

Konfrontacja Przemys³a II z Wac³awem II wydawa³a siê nie do unikniêcia, kiedy 8 lutego 1296 r. król polski zosta³ podstêpnie zamordowany z inspiracji margrabiów brandenburskich. ¦mieræ najsilniejszego konkurenta, mimo przejêcia wiêkszo¶ci spadku po Przemy¶le przez W³adys³awa £okietka, umo¿liwi³a Wac³awowi kontynuowanie ekspansji.

Koronacja Wac³awa na króla czeskiego, opanowanie Wielkopolski i Pomorza
W 1297 r. za zgod± Rudolfa z Habsburga Wac³aw koronowa³ siê na króla czeskiego w Pradze, co jeszcze bardziej wzmocni³o jego pozycjê zarówno w Czechach, jak i w Polsce. Spowodowa³o to, i¿ dwa lata pó¼niej na zje¼dzie w K³êce Wac³aw II upomnia³ siê od W³adys³awa £okietka o z³o¿enie ho³du lennego z nabytków uzyskanych po ¶mierci Przemys³a II i kiedy Piastowicz nie wywi±za³ siê z zawartych tam obietnic, król móg³ bez przeszkód usun±æ krn±brnego ksiêcia z kraju. W ten sposób pod bezpo¶rednim panowaniem Wac³awa znalaz³a siê ca³a Ma³opolska, Wielkopolska, Kujawy Brzeskie, Sieradz, £êczyca oraz Pomorze Gdañskie. Dodatkowym sukcesem Wac³awa by³o rozci±gniêcie zale¿no¶ci lennej nad kujawskimi krewnymi £okietka - ksi±¿êtami inowroc³awskimi i dobrzyñskimi.

Koronacja na króla polskiego, apogeum potêgi
W sierpniu 1300 r. skutecznie prowadzona polityka umo¿liwi³a koronacjê Wac³awa II na króla Polski (za zgod± w³adcy Niemiec). Koronacji w katedrze gnie¼nieñskiej dokona³ dotychczasowy przeciwnik rz±dów czeskich w Polsce - arcybiskup gnie¼nieñski Jakub ¦winka. Powodem tej nag³ej zmiany by³a prawdopodobnie chêæ doprowadzenia do zjednoczenia kraju. Po nag³ym zgonie Przemys³a II i nieudanych rz±dach W³adys³awa £okietka sta³o siê jasne, ¿e powstanie zjednoczonej Polski na skutek dzia³añ którego¶ ze sk³óconych wzajemnie Piastów jest raczej ma³o prawdopodobne. Nie bez znaczenia by³o marzenie wielu, ¿e dziêki wspólnej czesko-polskiej monarchii (nawet, je¿eli punkt ciê¿ko¶ci mia³by byæ w Pradze) uda siê zwalczyæ coraz bardziej gro¿±ce niebezpieczeñstwo wynarodowienia obu krajów w zwi±zku z coraz intensywniejsz± kolonizacj± niemieck±. Wprawdzie trudno by³o uznaæ Wac³awa za propagatora jêzyka s³owiañskiego, skoro sam pos³ugiwa³ siê prawdopodobnie jêzykiem niemieckim i otacza³ siê g³ównie niemieckimi doradcami, lecz szansa na zmianê kursu by³a du¿a w zwi±zku z pojawiaj±cymi siê coraz wyra¼niej tendencjami antyniemieckimi i to zarówno w Polsce, jak i w Czechach.

W celu znalezienia dodatkowych podstaw prawnych do korony polskiej, Wac³aw (w zwi±zku z wcze¶niejsz± ¶mierci± Guty Habsburskiej) zaraz po koronacji zdecydowa³ siê na po¶lubienie jedynej córki Przemys³a II Wielkopolskiego - El¿biety Ryksy. W³a¶ciwy ¶lub i dope³nienie ma³¿eñstwa, jako ¿e Piastówna by³a jeszcze ma³oletnia, odby³ siê trzy lata pó¼niej - 26 maja 1303. W 1301 r. zmar³ ksi±¿ê jaworski i ¶widnicki - Bolko I, pozostawiaj±c trzech nieletnich synów. Rz±dy regencyjne nad ¦widnic± i Jaworem (a tak¿e nad Wroc³awiem i Legnic±, gdzie Bolko sprawowa³ do 1301 r. opiekê nad synami brata Henryka V Brzuchatego) obj±³ wtedy Wac³aw II. W ten sposób pod wp³ywami Wac³awa II znalaz³a siê ca³a Polska, z wyj±tkiem w³adztwa rz±dzonego przez Henryka III G³ogowczyka.

Metody rz±dów w Polsce
Rz±dy w Polsce Wac³aw II opar³ na wprowadzonym przez siebie urzêdzie starosty, co w znacznym stopniu usprawni³o administracjê. W ca³ym kraju, co zgodnie podkre¶laj± nawet kronikarze niechêtni Przemy¶lidom, dosz³o do znacznej poprawy bezpieczeñstwa i wzrostu dochodów skarbu. Poprawa finansów umo¿liwi³a wprowadzenie mocniejszej waluty - grosza praskiego. Uda³o siê te¿ z pomoc± W³ocha Gozzo z Orvieto wydaæ prawo górnicze. Niechêæ budzi³a tylko polityka personalna - opieranie rz±dów na niemieckich przybyszach (podobn± zasadê stosowa³ Wac³aw równie¿ w Czechach). W¶ród miejscowych zaufaniem Wac³awa cieszyli siê wy³±cznie: biskup krakowski Jan Muskata, biskup wroc³awski Henryk z Wierzbna oraz ksi±¿ê opolski Bolko I.

Przegrana wojna Wac³awa II o tron wêgierski dla syna
W 1301 r. uda³o siê równie¿ Przemy¶lidzie zdobyæ po wymar³ych Arpadach tron wêgierski dla swojego jedynego syna Wac³awa III. By³ to szczyt potêgi Wac³awa II, gdy¿ wkrótce sukcesami w Polsce i na Wêgrzech poczuli siê zaniepokojeni s±siedzi. Szczególnie pal±ca sytuacja by³a na Wêgrzech, gdzie zarówno papie¿ Bonifacy VIII jak i król rzymski Albrecht popierali kandydaturê pochodz±cego z Neapolu Karola Roberta. Pocz±tkowo wydawa³o siê, ¿e Wêgry stoj± przed Przemy¶lidami otworem, gdy¿ na mocy uchwa³y sejmu w Budzie niemal jednog³o¶nie wybrano Wac³awa III na króla (jako W³adys³awa V). Z powodzeniem te¿ uda³o siê doj¶æ do porozumienia z mo¿nymi wêgierskimi na zje¼dzie w Brnie, a 27 sierpnia 1301 r. arcybiskup Kaloscy - Jan, uroczy¶cie koronowa³ Wac³awa III na wêgierskiego króla w Bia³ogrodzie Królewskim.

Problemy jednak zaczê³y siê, kiedy Wac³aw (jednocze¶nie z wypadkami na Wêgrzech) zapragn±³ w³±czyæ do Czech nale¿±c± do Niemiec Mi¶niê. Jednocze¶nie papie¿ wys³a³ na Wêgry swojego legata w osobie kardyna³a Miko³aja Boccassiniego, który skutecznie zacz±³ podkopywaæ ¶wie¿e rz±dy Przemy¶lidów. Dodatkowym policzkiem by³o zakwestionowanie korony polskiej Wac³awa, jako dokonanej bez zgody papie¿a. W dniu 31 maja 1303 r. papie¿ Bonifacy VIII og³osi³, ¿e "W³adys³aw V" sprawuje rz±dy na Wêgrzech bezprawnie i zwolni³ jego poddanych od wszelkich obowi±zków lennych, polecaj±c na króla Karola Roberta. Do koalicji antyczeskiej przy³±czy³ siê te¿ król rzymski Albrecht Habsburg, ksi±¿êta haliccy oraz powracaj±cy z wygnania W³adys³aw £okietek. Wprawdzie Wac³aw III próbowa³ szachowaæ koalicjê kontaktami z królem francuskim Filipem IV Piêknym, lecz ten ostatecznie nie zdecydowa³ siê w³±czyæ do wojny.

W 1304 r. Wac³aw II, nie chc±c straciæ Wêgier, musia³ przedsiêwzi±æ wyprawê zbrojn±, która jednak wobec unikania przez przeciwnika bitwy, nie mog³a siê zakoñczyæ sukcesem. W koñcu (zagro¿ony inwazj± Albrechta na Czechy) Wac³aw zdecydowa³ siê wycofaæ do Pragi, zabieraj±c ze sob± syna oraz wêgierskie insygnia koronacyjne miejscowych magnatów traktowanych jako zak³adników. Posuniêcie to ostatecznie za³ama³o poparcie dla rz±dów Wac³awów Czeskich na Wêgrzech i wprawdzie uda³o siê odeprzeæ wyprawê Niemców pod wodz± króla Albrechta Habsburga (niedaleko Kutnej Hory), lecz potêga Przemy¶lidów zaczê³a chyliæ siê ku upadkowi.

Zachwianie rz±dów czeskich w Polsce
Równie¿ w Polsce pozycja Wac³awa II po 1303 r. najwyra¼niej uleg³a zachwianiu. Ju¿ w 1304 r. W³adys³aw £okietek, korzystaj±c z pomocy ksi±¿±t halickich i wêgierskich magnatów, opanowa³ Wi¶licê. Uda³o mu siê przeci±gn±æ na swoj± stronê tak¿e kujawskich bratanków po Siemomy¶le - Leszka, Przemys³a i Kazimierza III. Rz±dy czeskie w Polsce przesta³ popieraæ równie¿ Boles³aw Mazowiecki, który zdoby³ siê nawet na odes³anie do Pragi swojej czeskiej ma³¿onki Kunegundy.



¦mieræ, nastêpstwo i opinia o Wac³awie II
Wac³aw II Czeski zmar³ w dniu 21 czerwca 1305 r. na gru¼licê po d³ugiej chorobie. ¦mieræ króla w m³odym wieku (mia³ 34 lata), w po³±czeniu z tragiczn± ¶mierci± syna w nieca³y rok pó¼niej, wzbudzi³a w¶ród wspó³czesnych podejrzenie jej nienaturalno¶ci. Brak jednak na to dowodów. Zosta³ pochowany w Zbras³awiu ko³o Pragi. By³ ¿onaty dwukrotnie. Z pierwsz± ¿on± - Gut± von Habsburg - doczeka³ siê dziesiêciorga dzieci, za¶ z drug± ¿on± - Piastówn± Ryks± El¿biet± - doczeka³ siê córki. Zdaniem kronikarza Ottokara Styryjskiego Wac³aw II mia³ tak¿e niezwykle liczne potomstwo naturalne. Na podstawie znanych ¼róde³ wiadomo jedynie, ¿e król mia³ nie¶lubnego syna Jana Volka i byæ mo¿e tak¿e córkê El¿bietê.

Wac³aw II na zawsze pozostanie w pamiêci jako w³adca kontrowersyjny. Z jednej strony jego rz±dy w Polsce s± traktowane jako brutalna obca okupacja. Z drugiej jego krótkie, bo zaledwie piêcioletnie panowanie (licz±c od dnia koronacji) przyczyni³o siê rozwiniêcia tendencji zjednoczeniowych, uwieñczonych sukcesem przez W³adys³awa £okietka.

Grosz praski (³ac. grossus pragensis, czes. pra¾ský gro¹) - srebrna moneta czeska wprowadzona przez Wac³awa II w 1300 r. By³a bita do 1547 r. Sta³a siê najpopularniejsz± monet± obiegow± i przeliczeniow± w ¶redniowiecznej, ¶rodkowej Europie. W Polsce nazywany równie¿ groszem czeskim lub groszem szerokim.


Grosz praski Wac³awa II (awers i rewers)

Podstaw± jej znaczenia by³y zasobne z³o¿a srebra w Kutnej Horze, które pozwala³y na bicie do kilkunastu milionów groszy rocznie. ¯aden inny kraj regionu nie móg³ sobie pozwoliæ na utrzymanie warto¶ci grosza zbli¿onej do grosza praskiego. Próba Kazimierza Wielkiego z groszem krakowskim nie uda³a siê. Ma³e zasoby srebra w Polsce powodowa³y, ¿e koszt bicia groszy by³ wy¿szy, ni¿ mo¿liwa do osi±gniêcia warto¶æ rynkowa, któr± narzuca³ grosz praski. Oczywi¶cie równie¿ grosz praski ulega³ dewaluacji.

Waga grosza wynosi³a 3,78 g, co odpowiada³o 12 denarom ma³ym i stanowi³o 1/60 obrachunkowej jednostki - kopy. Pocz±tkowo zawiera³ 3,527 g czystego srebra, sto lat pó¼niej ju¿ tylko ok. 2 g, a na pocz±tku XVI w. 1,255 g. Nie zmieni³ siê natomiast nigdy typ grosza praskiego. Na awersie by³a korona z podwójnym otokowym napisem zawieraj±cym imiona emitentów (królów czeskich) i ich tytu³. W przypadku W³adys³awa Jagielloñczyka: WLADISLAVS SECVNDVS DEI GRATIA REX BOEMIE. Na rewersie znajdowa³ siê czeski lew otoczony napisem GROSSI PRAGENSES. Nazwa grosz praski pochodzi³a nie od miejsca bicia monety, którym by³a Kutna Hora, ale od praskiej grzywny, na której oparta by³a reforma Wac³awa II.

Grosz praski w XIV w. opanowa³ rynek pieniê¿ny ¦l±ska, Polski i Mazowsza. W XV w. zdominowa³ równie¿ Litwê, Bia³oru¶ i Ukrainê. Zdarzaj± siê odkrycia skarbów groszy praskich, licz±ce kilka tysiêcy sztuk tych monet (Poznañ, Ozorków, ¦roda Wielkopolska).

Przyk³adowe ceny
W XIV i XV w. wó³ kosztowa³ w Polsce ok. 30 groszy praskich, koñ ok. 300 groszy praskich, buty ch³opskie 4 grosze, baran 8 groszy, ³uk 8 groszy, kusza 60-120 groszy, pe³na zbroja p³ytowa 475 groszy, kura 1 grosz, 1/2 achtela czyli pó³ beczu³ki piwa - 8 groszy, najtañsza przy³bica 144 grosze, miecz do 70 groszy, sztylet 8 groszy. Jeden ³an ziemi w Pyzdrach kosztowa³ 192 grosze, a kram w Przemy¶lu 960 groszy. Biblia kosztowa³a 30 grzywien krakowskich, czyli 1440 groszy praskich. Grzywna krakowska to oprócz miary wagi równie¿ jednostka obliczeniowa równa 48 groszom.

Transakcje
Kazimierz Wielki zap³aci³ w 1335 r. Janowi Luksemburskiemu 20 000 kop (1 200 000) groszy praskich za zrzeczenie siê praw do tronu polskiego i zwierzchnictwa nad Mazowszem, a do³o¿y³ jeszcze ¦l±sk. Mieszczanie Kamieñca Podolskiego zobowi±zani byli pod koniec XIV w. p³aciæ w³a¶cicielowi dóbr 20 groszy praskich rocznie z ³anu uprawianej ziemi. Za kamienicê, która sta³a siê zacz±tkiem Collegium Maius, W³adys³aw Jagie³³o zap³aci³ 28 800 groszy. Mieszkañcy Warszawy mieli, w zamian za przywileje nadane im przez ksiêcia Janusza Starszego w 1413 r., p³aciæ 60 kop (3600) groszy praskich rocznie.

W³adys³aw Jagie³³o za uwolnienie rycerzy walcz±cych pod Grunwaldem po stronie Krzy¿aków za¿±da³ 100 000 kop (6 000 000) groszy praskich. W 1427 r. Mikulasz Trczka kupi³ zamek Homole ko³o K³odzka za 1000 kop (60 000) groszy praskich. Semen Wasilewicz Nie¶wicki za 300 kop (18 000) groszy praskich kupi³ Równe w 1461 r. W 1514 r. kanclerz wielki koronny Krzysztof Szyd³owiecki kupi³ od biskupstwa lubuskiego Opatów i 16 okolicznych wsi za 10 000 groszy szerokich praskich. Tanio, ale miasto i okolica by³y zniszczone podczas najazdu tatarskiego w 1502 r.

Oczywi¶cie transakcje te nie odbywa³y siê realnie wy³±cznie w groszach praskich. W nich by³a wyra¿ona warto¶æ. P³acono ró¿nymi monetami. Czêsto liczonymi nie na sztuki, ale na wagê.

¼ród³o: Mennica Polska / Wikipedia

Dostêpno¶æ: produkt dostêpny




 |  Strona g³ówna  |  Nowo¶ci  |  O firmie  |  Regulamin  |  Aktualny stan koszyka  |  Kontakt  | 
oprogramowanie Sklepy internetowe

Sklep numizmatyczny - Polskie i zagraniczne monety kolekcjonerskie, banknoty polimerowe
Monety z³ote, monety srebrne, monety Kanonizacja Jana Paw³a II, monety okolicznoœciowe 5 z³
Numizmatyka: Z³oto lokacyjne: Z³ote sztabki: Abonament numizmatyczny 2015
Skarby Stanis³awa Augusta, Kanonizacja Jan Pawe³ II
Sitemap