Projekt nawi±zuje do serii monet „Poczet Królów i Ksi±¿±t Polski” emitowanej przez NBP w latach 1979-2005. W tym czasie wybito w Mennicy monety po¶wiêcone 23 królom i ksi±¿êtom. Inspiracj± by³y rysunki Jana Matejki. Nie wszystkie portrety w³adców opracowane przez s³ynnego malarza zosta³y wyemitowane. Bior±c pod uwagê opiniê krêgów numizmatycznych Mennica Polska pragnie przedstawiæ Pañstwu pozosta³e wizerunki koronowanych g³ów. Projekty do serii wykonuj± ci sami arty¶ci, którzy projektowali wcze¶niejsze monety. Przy t³oczeniu powtarzane s± tak¿e zasady i ¶rednice obowi±zuj±ce przy produkcji monet kolekcjonerskich. Na awersach umieszczone s± popiersia i pó³postaci w³adcy, po drugiej stronie znajduj± siê historyczny herb i ³aciñski zapis imienia oraz tytulatury królewskiej. Stanowi to nawi±zanie do oryginalnych monet Polski Królewskiej. Jako pierwsz± w proponowanej przez nas serii
„Koronowani królowie Polski” prezentujemy
postaæ królowej Anny Jagiellonki.Nastêpnie do upamiêtnienia przewidziani s±:- Mieszko II
- Wac³aw II
- Ludwig Wêgierski
- Jan Olbracht
- Aleksander Jagielloñczyk
- Henryk Walezy
- Micha³ Korybut Wi¶niowiecki
- August III Sas.
W serii oferowane s±:
- zestawy z³ote o nak³adzie
100 kompletów,-
zestawy srebrne o nak³adzie
500 kompletów,
-
blistry o nak³adzie
1000 kompletów.
Anna Jagiellonka - obraz Jana Matejki
Anna Jagiellonka (³ac. Anna Dei gratia Infans Regni Poloniae), (ur. 18 pa¼dziernika 1523 r. w Krakowie, zm. 9 wrze¶nia 1596 r. w Warszawie) - król Polski i wielki ksi±¿ê Litwy w latach 1575-1596 z dynastii Jagiellonów, spadkobierczyni pretensji do Królestwa Jerozolimy od 1575 r. Córka króla Polski i wielkiego ksiêcia Litwy Zygmunta I Starego i Bony Sforzy. ¯ona ksiêcia Siedmiogrodu, króla Polski i wielkiego ksiêcia Litwy Stefana Batorego, który w latach 1576-1586 sprawowa³ faktyczn± w³adzê. Natomiast po jego ¶mierci realne rz±dy w Polsce i na Litwie pe³ni³ nowo wybrany w³adca, Zygmunt III Waza.
Do 1548 r. Anna Jagiellonka mieszka³a na Wawelu. Wówczas po ma³¿eñstwie brata, króla Polski i wielkiego ksiêcia Litwy, Zygmunta II Augusta z Barbar± Radziwi³³ówn± popad³a z nim w konflikt i przenios³a siê na Mazowsze, a od 1558 r. do Wilna. W 1564 r. zamieszka³a w P³ocku. W maju 1565 r. Zygmunt II August odrzuci³ konkury do jej rêki ksiêcia Danii Magnusa, gdy ten za¿±da³ w posagu oddania kilku zamków w arcybiskupstwie ryskim.
Do koñca ¿ycia brata nie wysz³a za m±¿, co po bezpotomnej jego ¶mierci w 1572 r. uczyni³o z niej czo³ow± osobisto¶æ w pañstwie, dziedziczkê rodu okre¶lan± mianem infantki (hiszpañskie okre¶lenie córki królewskiej). W czasie pierwszej elekcji sprzyja³a na pocz±tku kandydaturze arcyksiêcia Ernesta Habsburga. W dniu 21 maja 1574 r. Jan Zamoyski zobowi±za³ do jej po¶lubienia kandydata francuskiego, Henryka Walezego, który ostatecznie zosta³ królem Polski. W³adca swych zobowi±zañ matrymonialnych nigdy nie wype³ni³, co spowodowa³o zgorzknienie Anny, która zerwa³a zwi±zki polityczne z obozem Zamoyskiego, który nie dopilnowa³ realizacji królewskich przyrzeczeñ.
Ju¿ po rocznym panowaniu, Henryk Walezy wróci³ do Francji, gdzie obj±³ tron po zmar³ym bracie, Karolu IX Walezjuszu (formalnie nigdy nie zrzek³ siê tronu polskiego i do koñca ¿ycia tytu³owa³ siê królem Polski).
Nieoczekiwany obrót rzeczy, uczyni³ j± jedn± z faworytek drugiej elekcji. W dniu 12 grudnia 1575 r. prymas Jakub Uchañski og³osi³ królem Polski cesarza Maksymiliana II Habsburga. W swoich pactach conventach cesarz zobowi±za³ siê wydaæ swojego syna Ernesta za Annê. Jan Zamoyski pogodzi³ nastawiony antyhabsbursko i zra¿ony do kandydatur zagranicznych obóz szlachecki, promuj±cy do polskiej korony Piasta. W dniu 13 grudnia 1575 r. Anna okrzykniêta zosta³a na Rynku Starego Miasta w Warszawie królem Polski i wielkim ksiêciem litewskim. Dzieñ pó¼niej szlachta uzna³a j± za króla Piasta, przydaj±c jej za ma³¿onka ksiêcia siedmiogrodzkiego Stefana Batorego.
W dniu 1 maja 1576 r. Anna Jagiellonka po¶lubi³a na Wawelu Stefana Batorego i zosta³a wraz z nim koronowana w katedrze wawelskiej. Tego te¿ dnia podpisa³a akt, w którym zobowi±za³a siê zrzec dóbr odziedziczonych po matce i bracie, co dope³ni³a dopiero na sejmie walnym w 1581 r. Uzyska³a wówczas do¿ywotnie zaopatrzenie na dobrach litewskich i mazowieckich. Formalnie jako król Polski zajmowa³a pozycjê równorzêdn± Stefanowi Batoremu, próbowa³a jednak uzyskaæ nad nim przewagê, m. in. zobowi±za³a pos³ów cudzoziemskich, aby najpierw jej sk³adali swoje listy uwierzytelniaj±ce i przedstawiali legacje. Od 1575 r. za po¶rednictwem przebywaj±cego w Rzymie kardyna³a Stanis³awa Hozjusza uzyska³a czê¶ciow± sp³atê sum neapolitañskich po¿yczonych swego czasu przez Bonê Filipowi II.
Odsuniêta przez mê¿a od biegu spraw pañstwa, sk³ania³a siê ku jego przeciwnikom w osobach prymasa Polski i Litwy Jakuba Uchañskiego i referendarza koronnego Stanis³awa Czarnkowskiego, a tak¿e by³a wrogo nastawiona do jego stronników, m. in. hetmana wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego. W roku 1587 po mistrzowsku przeprowadzi³a elekcjê na tron Polski, swojego siostrzeñca, Zygmunta III Wazy. Zak³ada³a przy tym, ¿e Szwedzi nie pozwol± na przyjazd m³odego w³adcy do Rzeczypospolitej, a w takim przypadku pe³nia w³adzy spoczê³a by w jej rêkach jako regentki. W celu sparali¿owania akcji Habsburgów obiecywa³a ma³¿eñstwo arcyksiêcia Maksymiliana z Ann± Wazówn±. Zygmunt III okaza³ siê jednak odporny na wp³ywy ciotki, która dodatkowo w 1592 r. popad³a w ostry konflikt o tytu³ królowej Polski z Ann± Habsbur¿ank±. Ostatnie lata ¿ycia spêdzi³a w Warszawie, gdzie te¿ zmar³a w dniu 9 wrze¶nia 1596 r. na rêkach Zygmunta III. Na jej pogrzebie mowê wyg³osi³ Piotr Skarga uznaj±c, ¿e da³a piêkny koniec i zamkniêcie domowi Jagielloñskiemu. Zosta³a pochowana w Kaplicy Zygmuntowskiej katedry wawelskiej.
Anna Jagiellonka by³a osob± niezwykle energiczn±, d±¿±c± za wszelk± cenê do realizacji swoich zamierzeñ. Ponadto by³a tak¿e bardzo pobo¿na, co podkre¶li³ Skarga: „sama kap³anom warszawskim za biskupa i wizytatora sta³a”. Wspiera³a kontrreformacjê, walnie przyczyniaj±c siê do zaniku wp³ywów protestantyzmu na Mazowszu. W roku 1579 Skarga dedykowa³ jej swoje „¯ywoty ¶wiêtych”.