Przypadaj±ca w 2014 roku 600. rocznica nawi±zania stosunków dyplomatycznych miêdzy Polsk± a Turcj± daje sposobno¶æ do uczczenia tego wydarzenia i przypomnienia wzajemnych wielowiekowych kontaktów obu krajów. W 1414 roku król W³adys³aw Jagie³³o wys³a³ do su³tana Mehmeda Czelebiego pos³ów Skarbka z Góry i Grzegorza Ormianina z misj± mediacyjn± miêdzy Wêgrami a Turcj±. Poselstwo zosta³o uwieñczone sukcesem. Ta historyczna data warta jest podkre¶lenia, poniewa¿ Polska by³a pierwszym krajem europejskim, który nawi±za³ sta³e stosunki dyplomatyczne z ówczesnym Imperium Osmañskim. Przez bez ma³a 300 lat – od panowania W³adys³awa Jagie³ly do zawarcia traktatu kar³owickiego w 1699 roku – stosunki polsko-tureckie przeplata³y siê okresami wojen i pokoju. Jednak¿e w ca³ej historii obustronnych kontaktów okresy pokoju by³y znacznie d³u¿sze ni¿ okresy wojen. W sercach Polaków na zawsze pozostanie szczera wdziêczno¶æ dla Turcji za to, ¿e nie uzna³a rozbiorów Polski. Znany jest powszechnie ceremonia³ powitania na dworze su³tañskim pos³ów obcych pañstw w tamtym czasie – szambelan, który anonsowa³ pos³a Lehistanu, po d³u¿szej chwili oczekiwania og³asza³: „Pose³ Lehistanu nie przyby³, utkn±³ w drodze”. Now± kartê przyjaznych stosunków miêdzy Polakami aTurkami zapisa³ wiek XIX. Wtedy to w Turcji znajduj± schronienie i ¿yczliwe przyjêcie rzesze emigrantów politycznych i uciekinierów z rosyjskiej armii. Najwiêksze fale emigracji do Turcji zbiegaj± siê z upadkiem powstañ: styczniowego i listopadowego oraz koñcem rewolucji wêgierskiej 1848–49 roku. Dziêki swej wiedzy, wykszta³ceniu wojskowemu i technicznemu Polacy w³±czyli siê wtedy w modernizacjê ró¿nych dziedzin tureckiego ¿ycia (warto tu wymieniæ Józefa Bema, Mariana Langiewicza, W³adys³awa Ko¶cielskiego, W³adys³awa Zamoyskiego czy Micha³a Czaykowskiego). Ten – trwaj±cy do dzisiaj – okres dobrych stosunków polsko-tureckich utrwali³ siê w ¶wiadomo¶ci spo³ecznej Turków silniej ni¿ czas konfliktów i wojen z przesz³o¶ci.

Tadeusz Majda