• Awers: wizerunek or³a ustalony dla god³a Rzeczypospolitej Polskiej. Po bokach or³a oznaczenie roku emisji: 20-11, pod or³em napis: Z£ 2 Z£. W otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA, poprzedzony oraz zakoñczony sze¶cioma pere³kami. Pod or³em, po prawej stronie, znak mennicy: M/W.
  
  
• Rewers: u do³u, na tle stylizowanego elementu elewacji, stylizowany wizerunek fragmentu Pa³acu Izraela Kalmanowicza Poznañskiego w £odzi. U góry, po prawej stronie, pó³kolem, napis: £ÓD¬.
  
  
• Na boku: o¶miokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi odwrócony o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami. 

£ód¼ to miasto wyros³e dopiero w XIX wieku, choæ ma swoje korzenie w czasach ¶redniowiecznych.

Pierwsza wzmianka o wsi £odzia pochodzi z 1332 r., prawa miejskie nada³ jej król W³adys³aw Jagie³³o w 1423 r. Jednak do koñca XVIII wieku £ód¼ by³a ma³ym miasteczkiem rolniczym. Przez niemal 400 lat ¿y³o tutaj kilkuset mieszkañców, utrzymuj±cych siê z rolnictwa, rzemios³a i handlu.

Dopiero w 1820 r., wraz z decyzj± w³adz Królestwa Polskiego o przekszta³ceniu £odzi w fabryczny o¶rodek w³ókienniczy, nast±pi³ dynamiczny rozwój miasta. Do £odzi zaczêli ¶ci±gaæ tkacze z Wielkopolski, ¦l±ska, Saksonii, Czech, Brandenburgii i Moraw, a osadnicy otrzymywali dzia³ki budowlane i kredyty rz±dowe.

W latach 1821-1823 w³adze miejskie wytyczy³y osadê sukiennicz± Nowe Miasto, z centralnie po³o¿onym rynkiem, czyli dzisiejszym placem Wolno¶ci.

W latach 1824-1827 powsta³a kolejna osada fabryczna - £ódka, po³o¿ona przy dzisiejszej ulicy Piotrkowskiej, gdzie przy licznych strumieniach i stawach m³yñskich powsta³y pierwsze przêdzalnie lnu i bawe³ny.

Od po³owy XIX wieku rozpocz±³ siê dynamiczny rozwój £odzi, która w ci±gu kilkudziesiêciu lat z ma³ego miasteczka przeobrazi³a siê w przemys³ow± metropoliê i na prze³omie XIX i XX wieku liczy³a ponad 300 tysiêcy mieszkañców.

Pocz±tki £odzi wielkoprzemys³owej zwi±zane s± z powstaniem wielkich manufaktur, m.in. kompleksu fabrycznego Ludwika Geyera (Bia³a Fabryka), przemys³owego imperium Karola Scheiblera czy konkuruj±cej z nim firmy trzeciego „króla bawe³ny” Izraela K. Poznañskiego, oraz wielu innych, nale¿±cych do znanych rodów fabrykanckich.

¦lady ich dzia³alno¶ci s± wci±¿ widoczne w pejza¿u miasta, w postaci wielkich zespo³ów fabrycznych, eklektycznych pa³aców i secesyjnych kamienic.

Jednym z symboli potêgi przemys³owej £odzi jest pa³ac Poznañskiego, nazywany „³ódzkim Luwrem”, w którym od 1975 r. eksponuje zbiory Muzeum Miasta £odzi. £ód¼ sta³a siê w XIX wieku przys³owiow± „ziemi± obiecan±” dla przedsiêbiorczych mieszkañców wielonarodowego i wielokulturowego miasta.

Do 1939 r. mieszka³o tu ponad 600 tys. ludzi - w tym 52 proc. Polaków, 33 proc. ¯ydów, 10 proc. Niemców oraz mniej liczni przedstawiciele innych narodowo¶ci. Po wojnie z ponad 200-tysiêcznej diaspory ¿ydowskiej oraz 60 tysiêcy obywateli niemieckich pozostali nieliczni.

Mimo wielu kryzysów i zawirowañ historycznych przez ponad 150 lat £ód¼ by³a stolic± polskiego w³ókiennictwa i przemys³u tekstylnego. Najtrudniejszy okaza³ siê jednak okres transformacji gospodarczej na pocz±tku lat 90. XX wieku. Nie uda³o siê obroniæ przed upadkiem setek ³ódzkich fabryk z bran¿y bawe³nianej, we³nianej, jedwabniczej, odzie¿owej, skórzanej.

Miasto w ostatnich dekadach musia³o poszukaæ nowej drogi rozwoju. Postawiono na przemys³, ale innych bran¿: elektrotechniczny, produkcjê sprzêtu AGD, us³ugi dla biznesu, logistykê, a tak¿e na tradycje kulturalne i artystyczne £odzi, zw³aszcza w dziedzinie kina (s³awna filmówka) i awangardy (Muzeum Sztuki).

Obecnie - przy wykorzystaniu nowych technologii i innowacyjnych rozwi±zañ - w dawnych obiektach fabrycznych lokowane s± wysokiej klasy biurowce, powstaj± hotele, galerie i centra handlowe. W starej przêdzalni Scheiblera na Ksiê¿ym M³ynie powsta³y oryginalne lofty, za¶ zak³ady Poznañskiego (pó¼niejszy „Poltex”) to dzi¶ têtni±cy ¿yciem wielki kompleks handlowo-rozrywkowy Manufaktura.

£ód¼ stawia na nowoczesny przemys³ i kreatywno¶æ, na rozwój bran¿y mody, designu, sztuki, a w ci±gu najbli¿szych lat planowana jest inwestycja na miarê otwarcia nowego etapu historii miasta.

Budowa podziemnego dworca oraz Nowego Centrum £odzi z udzia³em ¶wiatowej s³awy architektów, m.in. ³odzianina Daniela Libeskinda, to wyzwanie na miarê XXI wieku. W dawnej elektrowni EC1 powstaje ju¿ nowoczesne muzeum nauki i techniki, a wielopoziomowy dworzec ma byæ gotowy do koñca 2014 r.

Ponad nim na 90 hektarach ma powstaæ nowe serce miasta, m.in. Rynek Katarzyny Kobro z ulicami: Polsk±, ¯ydowsk±, Niemieck± i Rosyjsk±, nawi±zuj±cymi do czterech przedwojennych kultur £odzi oraz Specjalna Strefa Sztuki.

tekst: folder emisyjny NBP, autor: Hanna Zdanowska (Prezydent Miasta £odzi)