Producent: NBP - monety Nordic Gold
ID: 2184
Moneta obiegowa 2 z³
- Czes³aw Mi³osz (1911-2004), 2011
Nomina³: 2 z³
Metal: stop
CuAl5Zn5Sn1
Stempel:
zwyk³y
¦rednica:
27,00 mm
Waga: 8,15 g
Wielko¶æ emisji: 800 000 szt.
Data emisji monet w NBP:12.08.2011
r.
Moneta z nordyckiego z³ota u¶wietniaj±ca obchody 100 rocznicy urodzin wybitnego poety i prozaika, laureata Nagrody Nobla w dziedzinie literatury - Czes³awa Mi³osza (1911-2004).
Wyj±tkowy wyraz ho³du oddanego arty¶cie, który nawi±zuj±c twórczo do wielkiej tradycji europejskiej kultury, sumienia i wiary, literaturê pojmowa³ jako drogê do ocalenia po klêsce poczucia cz³owieczeñstwa. W roku 2011 przypada 100. rocznica urodzin Czes³awa Mi³osza. W zwi±zku z tym rok 2011 og³oszono w Polsce i na Litwie rokiem tego poety. Z tej okazji zosta³y wyemitowane przez Narodowy Bank Polski trzy rodzaje monet, które ozdobione s± wizerunkiem s³ynnego noblisty:- z³ota moneta o nominale 200 z³,
- srebrna moneta o nominale 10 z³
- oraz moneta ze stopu Nordic Gold o nominale 2 z³, na której jako jedynej ukazano poetê w okularach.
*****
Czes³aw Mi³osz
● Poeta, prozaik,
eseista, t³umacz, autor kilkudziesiêciu ksi±¿ek, t³umaczony na wiele
jêzyków. Laureat Nagrody Nobla w roku 1980 i innych
presti¿owych nagród literackich, doktor honoris causa
uniwersytetów w USA i w Polsce, honorowy obywatel Litwy i
miasta Krakowa.
Urodzi³ siê 30 czerwca 1911 roku w Szetejniach na Litwie, debiutowa³
jako poeta w Wilnie, mie¶cie swojej szkolnej i uniwersyteckiej
m³odo¶ci, które opu¶ci³ w roku 1937, wyje¿d¿aj±c do
Warszawy. W Warszawie spêdzi³ niemieck± okupacjê. Po wojnie pracowa³ na
placówkach dyplomatycznych PRL - w USA i we Francji do
lutego 1951, kiedy zwróci³ siê w Pary¿u o azyl polityczny.
Od roku 1960, po wyje¼dzie z Francji, przez dwadzie¶cia lat wyk³ada³ na
kalifornijskim uniwersytecie w Berkeley jako profesor
jêzyków i literatur s³owiañskich. Do 1989 roku publikowa³
g³ównie w emigracyjnym Instytucie Literackim paryskiej „Kultury”,
a w Polsce poza cenzur±. Od roku 1993 mieszka³ w Berkeley i w Krakowie.
Zmar³ 14 sierpnia 2004 roku w Krakowie i zosta³ pochowany w Krypcie
Zas³u¿onych w klasztorze oo. Paulinów na Ska³ce, obok
Stanis³awa Wyspiañskiego, Jacka Malczewskiego, Karola Szymanowskiego i
innych twórców z panteonu polskiej kultury.
● Wspó³cze¶ni mu poeci, tacy jak Josif Brodski oraz Seamus
Heaney, twórczo¶æ Mi³osza uznaj± za jedno z najbardziej
znacz±cych zjawisk poetyckich minionego stulecia. Mi³osz jako poeta i
jako t³umacz, zadomowiony w tradycji poezji - od dwudziestowiecznych
poetów amerykañskich po Bibliê, przekracza formy gatunkowe,
siêga po ró¿ne rejestry mowy. M³ody Mi³osz zaczyna od
pe³nych niejasnych metafor wierszy wizyjno-symbolicznych, w
których to, co sielankowe, s±siaduje z tym, co
apokaliptyczne, by jako stary mistrz skoñczyæ na zapisanych niemal nag±
proz± medytacjach filozoficznych i religijnych.
Oprócz wierszy-piosenek mamy wiersze okoliczno¶ciowe i
wiersze elegijne, traktaty teologiczne - jak napisany w okupowanej
przez Niemców Warszawie cykl ¦wiat, poema naiwne
(1943) czy Sze¶æ
wyk³adów wierszem z tomu Kroniki (1987),
przewrotne pastisze, jak pó¼ny wiersz Na cze¶æ ksiêdza Baki z tomu
Wiersze ostatnie (2006).
Zwraca uwagê rozpiêto¶æ wizji
przestrzennej w poezji Mi³oszowskiej, podobnie jak wielo¶æ
wizerunków poety i pe³nionych ról literackich.
Mamy krajobrazy Litwy i mazowieckiej równiny, Warszawê z
gettem, doliny alpejskie, bretoñskie wybrze¿a, ulice
wspó³czesnych metropolii, skaliste pustynie i ogrody Kalifornii. Mamy Mi³osza najczystszego liryka i
Mi³osza obywatela i moralistê, pisz±cego o „pamiêci
ran” swego wieku.
Katastrofistê, „ekstatycznego pesymistê” i poetê
pisz±cego hymny pochwalne na cze¶æ urody ziemi, ironicznego
racjonalistê i metafizyka, „sekretnego zjadacza trucizn
manichejskich”. Czas biografii w jego poezji to czas tyle
historyczny, ile mityczny: jest cz³owiekiem XX wieku i
wspó³czesnym Orfeusza, kalwiñskiego szlachcica, m³odego
Mickiewicza, ¶wiec± mu gwiazdy, które niegdy¶ ¶wieci³y nad
jaworem Laury i Filona, prowadz± go g³osy umar³ych, doborem
obrazów rz±dzi „wyobra¼nia tysi±cletnia”.
● Jako powie¶ciopisarzowi rozg³os przynios³a mu powie¶æ Zdobycie w³adzy
(1953), o pocz±tkach w³adzy komunistycznej w Polsce, ale arcydzie³em
jest w du¿ym stopniu autobiograficzna Dolina Issy (1955), rzekoma ba¶ñ
z dzieciñstwa, bêd±ca „zamaskowanym traktatem
teologicznym” - jak lubi³ o niej mówiæ Mi³osz.
Osobiste w±tki powracaj± w twórczo¶ci eseistycznej
zarówno w Zniewolonym
umy¶le, ksi±¿ce nale¿±cej do klasyki literatury
traktuj±cej o pokusie totalitarnego my¶lenia, jak i w Rodzinnej Europie
(1959), eseju o przygodach kogo¶ z innej,
„gorszej” Europy, czy w intelektualnej
autobiografii Ziemia
Ulro (1977). Te i nastêpne ksi±¿ki, jak choæby ¦wiadectwo poezji
(1983), Szukanie
ojczyzny (1992) czy ¯ycie
na wyspach (1997), wprowadzaj± w tajniki indywidualnego i
zbiorowego losu, w samo sedno spraw, które dotycz± dzi¶
¿ycia i literatury.
Mi³osz czêsto wystêpowa³ przeciwko literaturze, jak pisa³,
„nazbyt literackiej”. Utrzymywa³, ¿e jedynym
prawdziwym celem literatury (i powodem pisania) jest to, by czytelnik
albo móg³ bardziej cieszyæ siê ¿yciem, albo ³atwiej
móg³ znosiæ jego nieszczê¶cia.
autor: Marek Zaleski, ¼ród³o: folder emisyjny NBP
|
Dostêpno¶æ: produkt dostêpny
|
|