Grunwald 1410 - moneta obiegowa o nominale 2 z³ wykonana ze stopu Nordic Gold.

Jej rewers z efektem k±towym przedstawia walcz±cych rycerzy i le¿±c± chor±giew wojsk krzy¿ackich, ca³o¶æ uzupe³nia napis „Grunwald 1410”.


W 2010 roku przypadaj± okr±g³e rocznice dwóch s³ynnych bitew: 600-lecie bitwy pod Grunwaldem i 400-lecie bitwy pod K³uszynem.

NBP postanowi³ uczciæ te historyczne wydarzenia emisj± monet kolekcjonerskich: w lipcu uka¿± siê dwie srebrne dziesiêcioz³otówki oraz 2 z³ wykonane ze stopu Nordic Gold.

Srebrne dziesiêcioz³otówki upamiêtniaj±ce jedne z najwiêkszych w historii Polski bitew - bitwê pod Grunwaldem oraz bitwê pod K³uszynem - zainauguruj± now± seriê monet kolekcjonerskich Narodowego Banku Polskiego zatytu³owan± „Wielkie bitwy”.

Obie srebrne monety bêd± niew±tpliw± gratk± dla kolekcjonerów. Po raz pierwszy bowiem monety kolekcjonerskie NBP zosta³y zaprojektowane w kszta³cie elipsy, nigdy dot±d nie stosowanym w polskich monetach okoliczno¶ciowych.

• Na awersie monety „Grunwald”, upamiêtniaj±cej jedn± z najwiêkszych bitew ¶redniowiecznej Europy z 15 lipca 1410 r., znajduje siê wizerunek króla W³adys³awa Jagie³³y na tle chor±gwi z herbami Polski i Litwy.
  
  
• Natomiast rewers przedstawia walcz±cych rycerzy na koniach, w a tle chor±gwie z herbami Polski i Litwy i ustawione sko¶nie rycerskie kopie.

Moneta „K³uszyn” upamiêtnia zwyciêstwo wojsk polskich pod dowództwem hetmana Stanis³awa ¯ó³kiewskiego nad armi± rosyjsk±, dowodzon± przez kniazia Dymitra Szujskiego 4 lipca 1610 r.

• Awers monety przedstawia wizerunek popiersia hetmana ¯ó³kiewskiego na tle wojsk polskich (z lewej strony monety) i wojsk moskiewskich (z prawej strony).
• Rewers przedstawia za¶ szar¿uj±cych husarzy.

Srebrne monety wykonano stemplem lustrzanym, a widoczne na nich wizerunki je¼d¼ców zosta³y dodatkowo wyb³yszczone.

Temat „Wielkie bitwy - Grunwald, K³uszyn” uzupe³nia obiegowa dwuz³otówka wykonana ze stopu Nordic Gold. Jej rewers przedstawia walcz±cych rycerzy i le¿±c± chor±giew wojsk krzy¿ackich, ca³o¶æ uzupe³nia napis „Grunwald 1410”.

Jedn± z najwiêkszych bitew w ¶redniowiecznej Europie by³a bitwa pod Grunwaldem stoczona 15 lipca 1410 r. Bitwa pod K³uszynem stanowi³a natomiast apogeum trwaj±cego 9 lat konfliktu polsko-moskiewskiego.

Bitwa pod Grunwaldem 1410

Polsko-litewskie si³y dowodzone przez króla W³adys³awa Jagie³³ê liczy³y oko³o 45 tysiêcy zbrojnych, g³ównie jazdy. 

Krzy¿acy pod wodz± wielkiego mistrza Ulryka von Jungingena wystawili oko³o 16 tysiêcy jazdy i 5 tysiêcy piechoty.

Moment rozpoczêcia bitwy zosta³ wybrany przez króla, który opó¼niaj±c rozpoczêcie boju, doprowadzi³ do zmêczenia Krzy¿aków rozstawionych od rana w szykach bojowych.

Oko³o po³udnia bitwa rozpoczê³a siê dwukrotnym wystrza³em z krzy¿ackich armat. W tym momencie do boju ruszy³y oddzia³y litewsko-ruskie, które po wybiciu artylerzystów star³y siê z ciê¿kozbrojn± jazd± zakonn±.

Po godzinnej walce Litwini rzucili siê do ucieczki - prawdopodobnie by³ to celowy manewr, który mia³ za zadanie wci±gn±æ w pu³apkê lewe skrzyd³o armii krzy¿ackiej. Wskazuje na to pó¼niejszy powrót na pole bitwy wojsk litewskich, które wybi³y rozsypanych w bez³adnym po¶cigu nieprzyjació³.

G³ówne si³y wojsk koronnych wesz³y do bitwy z pewnym opó¼nieniem. Zgodnie z ówczesn± taktyk± poszczególne oddzia³y i chor±gwie by³y uformowane w g³êbokie kolumny poprzedzane klinem z³o¿onym z najlepszych rycerzy.

Taki szyk zapewnia³ du¿± manewrowo¶æ i umo¿liwia³ wycofanie siê chor±gwi po nieudanej szar¿y, a tak¿e dawa³ mo¿liwo¶æ zaopatrzenia siê w nowe kopie w miejsce skruszonych.

Po sze¶ciogodzinnym boju Polacy, wsparci przez powracaj±ce oddzia³y litewskie ksiêcia Witolda, otoczyli wojska zakonne.

W walce poleg³ Ulryk von Jungingen i wielu dostojników zakonnych, a szeregi krzy¿ackie rzuci³y siê do panicznej ucieczki. Szturmem zdobyto otoczony wozami obóz krzy¿acki.

Po bitwie wyruszono pod Malbork, wówczas bêd±cy twierdz± nie do zdobycia. Po krótkim i bezskutecznym oblê¿eniu wojska Jagie³³y powróci³y do Polski.

Rezultatem bitwy pod Grunwaldem by³ pokój zawarty w Toruniu w 1411 r. Choæ warunki pokoju by³y niewspó³mierne do skali zwyciêstwa, to jednak satysfakcjonowa³ on Polskê i Litwê, gdy¿ dawa³ im terytoria, o które toczy³a siê wojna.

Bitwa pod K³uszynem 1610

Bitwa pod K³uszynem stanowi³a apogeum trwaj±cego 9 lat konfliktu polsko-moskiewskiego. Polska, realizuj±c dynastyczne plany króla Zygmunta III Wazy, zaanga¿owa³a siê w otwarty konflikt ze wschodnim s±siadem.

Wsparcie udzielone carowi przez króla Szwecji Karola IX sk³oni³o króla Zygmunta III do rozpoczêcia we wrze¶niu 1609 r. dzia³añ wojennych w pañstwie moskiewskim.

Pierwszym celem mia³o byæ zdobycie Smoleñska. W maju 1610 r. car rozpocz±³ przygotowania do odsieczy miasta - zgromadzi³ ponad 30 tysiêcy ¿o³nierzy dowodzonych przez jego brata Dymitra Szujskiego i oko³o 8 tysiêcy cudzoziemskich sojuszników pod wodz± Jakuba de la Gardie, którzy po przej¶ciu pod K³uszyn stanêli w warownym obozie.

W ich kierunku wyruszy³o siedmiotysiêczne polskie wojsko pod dowództwem hetmana Stanis³awa ¯ó³kiewskiego. W wiêkszo¶ci by³a to jazda - husaria i l¿ej zbrojni kozacy. Po ca³onocnym marszu, 4 lipca przybyli pod K³uszyn.

O ¶wicie husaria zaatakowa³a lewe skrzyd³o wojsk moskiewskich. Ataki nastêpowa³y jeden po drugim, oddzia³y po starciu wycofywa³y siê, by umo¿liwiæ szar¿ê kolejnym chor±gwiom. Mija³y godziny krwawego boju, a ci±g³e ataki jazdy nie przynosi³y rozstrzygniêcia.

Wtedy zaatakowano prawe skrzyd³o moskiewskie z³o¿one z wojsk cudzoziemskich, które stawi³y twardy opór.

Falowe ataki, w które hetman ¯ó³kiewski zaanga¿owa³ wszystkie dostêpne si³y, da³y w koñcu rezultat: Dymitr Szujski skierowa³ do boju odwody - rajtariê stosuj±c± tak zwany karakol. 

Taktyka ta polega³a na tym, ¿e oddzia³ podje¿d¿a³ jak najbli¿ej przeciwnika, po czym jego pierwszy szereg oddawa³ strza³y z pistoletów i wycofywa³ siê w ty³ formacji, aby daæ mo¿liwo¶æ oddania strza³u kolejnemu szeregowi. 

Moment ten wykorzysta³y polskie wojska - jedynie pierwszy szereg zdo³a³ wystrzeliæ, gdy husaria dopad³a rajtarów. 

Impet ataku zepchn±³ ich na pozosta³e wojska. Dalszy napór husarii prze³ama³ wojska moskiewskie, które zbit± mas± zaczê³y ustêpowaæ pola, dziêki czemu opanowano obóz moskiewski.

Wtedy tak¿e uda³o siê skoordynowanym atakiem piechoty, ostrza³em artyleryjskim i atakami jazdy prze³amaæ obronê na prawym skrzydle moskiewskim. 

Piechota cudzoziemska wycofa³a siê z walki, kryj±c siê w lesie i swym obozie. Po blisko piêciu godzinach walki ¯ó³kiewski by³ panem pola bitwy.